AFET LOJİSTİĞİ

Afet kelimesi aslında Arapça kökenli bir kelimedir ve felaket, yıkım gibi anlamlara gelmektedir. Can kaybına, yaralanmalara ,maddi hasarlara , sosyal ve ekonomik kayıplara , hastalıklara neden olmaktadır . Afet insan ve diğer canlıların yaşam faaliyetlerini kısıtlayan, kesintiye uğratabilen büyük hasar ve yıkımlara neden olabilen yerel imkanlar ile üstesinden gelinemeyen ulusal ve uluslararası düzeyde yardım gerektiren durum veya olaylardır.

Doğal afetler;

1. Sel
2. Su baskını
3. Deprem
4. Toprak kayması
5. Hortum
6. Kuraklık
7. Çevre kirliliği
8. Çölleşme
9. Orman yangınları
10. Çığ vb.

İnsan kaynaklı afetler;

1. Ateşli silah ile saldırı
2. Boykot
3. Grev
4. İsyan
5. Ayaklanma
6. Maden
7. Hava ,kara ,deniz ve demir yolu kazaları
8. İltica-göç olayları
9. Hava kirliliği
10. Radyasyon
11. Sabotaj
12. Nükleer , biyolojik ,kimyasal kazalar
13. Endüstriyel kazalar

LOJİSTİKLojistik kelimesinin karşılığı Eski Yunancada ‘ Logisticos’ ve Latincede ‘Logisticus’ dur. Lojistik kelimesi ilk kez askeri alanda sevkiyat, taşıma faaliyetleri gibi işlemlerin icra edilmesi olarak kullanılmıştır. Günümüzde ise lojistik tanımı müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere her türlü bilgi akışının ve ürünün kaynağından tüketiciye kadar olan tedarik zinciri içerisindeki hareketinin kontrol altında tutulmasıdır.

Lojistiğin ilkeleri ;

1. Standartlık : Lojistik hizmetlerde kullanılan sistemlerin standartlık prensibine uyması belirli kolaylıklar sağlar zamandan tasarruf gibi.
2. Ekonomik olma : Masraf seviyesinin en az seviyeye indirilmesidir.
3. Yeterlilik : Kaynakların belirli oranda bulundurulmasıdır.
4. Elastikiyet : Lojistik faaliyetlerle ilgili usullere, görevlere uyum sağlanması.
5. Sadelik : Lojistik faaliyetlerde karmaşık sistemler yerine sadelik kullanılmalıdır.
6. İzlenebilirlik : Lojistik operasyonların takip edilmesidir.
7. Koordinasyon : Karmaşıklığın giderilmesi için koordinasyondan yararlanılır.

Temel Lojistik Faaliyetler

• Taşıma : Ürünlerin ihtiyaç duyulan bölgelere ulaştırılmasıdır.
• Talep tahmini : İşletmeler talep tahmini yaparak lojistik faaliyetlerini planlarlar.
• Stok yönetimi :Müşteri taleplerini en az stok ile karşılamak için uygulanan planlama ve kontrol
• faaliyetleridir.
• Depo yönetimi : Depolarda günlük işlerin takibini yapmaya yarayan yazılım uygulamalarıdır.
• Müşteri hizmetleri : Lojistik iş akışındaki destek hizmetler müşteri hizmetleri kapsamında
• değerlendirilmektedir.
• Ambalajlama : Ürünlerin üreticiden başlayarak tüketiciye kadar taşınırken hasar almamasını
• kapsar.
• Elleçleme : Ürünlerin ve malzemenin taşındığı mesafe kısadır. ayıklama ve malzemelerin
• havalandırılması gibi işlemler bu kapsama girer

AFET LOJİSTİĞİ NEDİR VE NELERİ KAPSAR?

Afet lojistiği insani yardım lojistiği olarak da bilinmektedir . Doğal afetlerin gerçekleştiği bölgelerde, ihtiyaç duyulan eşyaların ,sağlık gıda ve sarf malzemelerinin ,destek ekiplerinin , bilgi ve sermayenin akışı ile ilgili tüm faaliyetlerin kaynaktan kullanıcıya kadar planlanması, uygulanması ve kontrolüdür. Afet lojistiği olağanüstü durumlardan etkilenen , yardıma ihtiyacı olan , insanların ,kaynakların, teknik imkanların ve bilginin toparlanmasını kapsayan sistemler ve süreçlerdir . Afet lojistiği her zaman belirsiz bir ortamda gerçekleşir bu nedenle esnektir. Kısacası insani yardım lojistiği gıda, su, ilaç tıbbi malzeme barınak malzemeleri gibi temel ihtiyaçları içeren acil yardım malzemelerinin yönetimini kapsar ve acil durum yönetim birimleri, sivil toplum kuruluşları , devlet kurumları , özel sektör kuruluşları , yerel yönetimler ve uluslararası yardım kuruluşlarının bir arada çalışmasını sağlar . Doğal afetlerin yanı sıra insan kaynaklı felaketlerde de kullanılabilir. Afet lojistiğinin temel amacı insan hayatını kurtarmaktır. Afet lojistiğinin temelinde doğru kişiye , doğru miktarda , doğru malzemenin , doğru bir şekilde, doğru yere ve doğru zamanda ulaştırılması yatmaktadır. Afet lojistiğindeki bir diğer önemli faktör de iletişimdir. İhtiyaç duyulan malzemenin doğu yere temin edilmesini sağlar . Bunun yanında afet lojistiğinde tüm süreçler belirsizdir.

AFET LOJİSTİĞİNİN AŞAMALARI NELERDİR?

Afet öncesi hazırlık aşaması : Bu aşamada acil durum planlaması , tedarik ve depolama işlemleri yapılır. Afet sırasında oluşacak belirsizliğin engellenmesi için afet anında doğru malzemelerin, doğru zaman ve doğru yerde ,doğru alternatiflerle , doğru kişilere ulaştırılmasını sağlayacak planlamalar yapılır . Kısacası afet meydana gelmeden önce gerçekleştirilmesi gereken eğitim ,erken uyarı, tatbikat ve acil yardım stoklarının yönetilmesini içerir. Bu çalışmaların ana hedefi oluşabilecek tehlikenin doğurabileceği olumsuz etkilere karşı insanları bu duruma hazırlamaktır. Afet meydana gelmeden önce yapılması gereken faaliyetler ve eylemlerdir. Afet lojistiğinin işletme lojistiğinden farkı talep ve tedarik konusundaki belirsizliktir. Erken uyarı sistemlerinin kurulması da bu aşamadadır.

• Planlama ; Satın alma işleminin yapılacağı işletmeye karar verilir. Yardım malzemelerinin miktar ve çeşitleri belirlenir. En yakın gümrük noktaları belirlenir.
• Satın alma ; Malzemelerin temini aşamasıdır ve tedarikçi firma seçimi bu aşamada yapılır.
• Nakliye yönetimi; Malzemelerin doğru yere ,doğru zamanda minimum maliyetle ulaştırılmasıdır. Farklı malzeme türlerine araç tipleri belirlenmeli, yükleme ve boşaltma yöntemleri saptanmalı, araç takip sistemleri kurulmalıdır.
• Depo yönetimi ; Depolara ulaşım kolay olmalı ve depolar doğru seçilmiş bölgede olmalıdır. İki çeşit depo vardır ; Yerel Depolar ( ilk müdahale depoları) ,Bölgesel Depolar (müdahale sonrası hizmet depoları)

Afet sürecinde müdahale aşaması : Durum değerlendirilmesi yapılarak bölgesel ihtiyaçlar belirlenir . Özellikle afet bölgesindeki liman, havaalanı ,köprü, demiryolları ve karayolları gibi yerlerin zarar görüp görmediği takip edilir ve yardımların, ekipmanların en hızlı ve en güvenli şekilde afet bölgesine gönderilmesi sağlanır .Lojistik faaliyetlerin en çok kullanıldığı aşamadır. Hasar azaltma ve hayat kurtarma aşısından en önemli aşamadır. Plan ve koordinasyon yoktur.

1. Ön değerlendirme ve ihtiyaç tespiti ; Yolların durumları, depolara ulaşım imkanları, depolar yerel pazarlarda var mı veya yurt dışından getirilmeli mi bakılır.
2. Lojistik eylem planı yapılması ve uygulanması ; Malzeme ve insan kaynaklarının ulaşımı için lojistik eylem planı belirlenir, yardım ekiplerine destek gönderilir, en uygun ulaşım şekli belirlenir, kurum içi araçların yeterli olup olmadığına bakılır
3. Afetle mücadele sürecinin izlenmesi ve raporlanması ; Tüm süreçteki yapılan faaliyetlerin incelenip raporlanmasını kapsar .

• Afet müdahalesinin ardından lojistik faaliyetler : Daha çok toplama, bakım ve değerlendirme sürecini kapsar.

1. Planlama; Afet malzemelerinin toplanması bakımlarının yapılması ve depolara sevk edilmesidir.
2. Malzeme Toplama ve Bakım Faaliyetleri; Lojistik birimlerince oluşturulan afet malzeme toplama ve bakım ekibi tarafından yapılan planlamanın uygulamaya konulması
3. İzleme, Değerlendirme , Raporlama ; Faaliyetlerde doğru ve yanlış yapılanlar, yaşanan aksaklıklar, ihtiyaçlar tespit edilir , gözlemler bağımsız bir grup gözlemci tarafından yapılır.