in , ,

KAPALI MAHAL

Gemilerde yaşanan kazaların önemli bir bölümü kapalı mahallere girerken meydana gelmektedir. Tanklar, gemi omurgaları ve ambarlar, mürettebat için zehirli gazlar, oksijen yetersizliği ve patlama riski gibi önemli tehlikeler içeren yerler kapalı mahaller olarak adlandırılır. 

KAPALI MAHAL (ENCLOSED SPACE) NE DEMEKTİR?

     Kapalı mahal giriş ve çıkış için açıklıkları sınırlanmış̧ doğal havalandırmaya müsait olmayan ve sürekli işçi kalması için dizayn edilmemiş bölümdür. Gemilerde kapalı mahal, özellikle giriş ve çıkışın kısıtlı olması, düşük tavan yüksekliği, düşük hava dolaşımı ile perde ve bölmelerle oluşturulmuş olmasıyla diğer alanlardan ayrılır. Bununla birlikte bu tür yerler kontrol, bakım, temizlik ve onarım yapmak için girilebilecek kadar büyüktür. Tipik örnekler arasında yakıt tankları, balast tankları, gemi omurgaları, yük ambarları vs. sayılabilir.

     Kapalı mahal ile ilgili olası tehlikeler şunları içerir:

     Oksijen Eksikliği

     Boş bir tank veya kapalı bir mahal uzun süre kapalı tutulursa korozyon nedeniyle alanda oksijen yetersiz kalabilir. Kapalı alanlarda kaynak, kesme, boyama ya da lehimleme gibi yapılan işlerden dolayı veya paslanma gibi belirli kimyasal reaksiyonlar nedeniyle oksijen seviyesinde düşme gözlenebilir.

Oksijen Seviyesi (%)

Etkileri

22

Oksijence zengin ortam

20.8

Normal seviye; giriş için güvenli

19.5

Oksijence yetersiz ortam

16

Karar verme ve solunum bozukluğu

14

Çok hızlı yorulma ve hatalı karar verme

11

Solunum güçlüğü ve birkaç dakikada ölüm

     Oksijence Zenginleşmiş Atmosfer

     Oksijen yanmaya yardımcı olduğu için, oksijence zengin bir alanda yangın, kendiliğinden yanma ve/veya patlama riski büyük ölçüde artar. Oksijen renksizdir, kokusuzdur ve tadı yoktur bu nedenle oksijence zengin bir atmosfer, normal insan duyuları tarafından tespit edilemez. Ayrıca bu olay, personeli oksijen zenginliğinin varlığına karşı uyarabilecek herhangi bir fizyolojik etki de vermez. Oksijen zenginleşmesine yol açabilecek faktörlerden bazıları sızıntı yapan veya hasar gören hortumlar, borular, vanalar, kaynakta aşırı oksijen kullanımı, alevle kesme veya benzeri işlemlerdir.

     Toksisite

     Sıvı yük nedeniyle: Buna sıvı petrol ve dökme halde taşınan kimyasallar dahildir. Hidrokarbon gazları zehirlidir ve petrol veya ürünlerini içeren yakıt veya kargo tanklarında bulunabilir. Benzer şekilde, hidrojen sülfür gibi bazı kimyasal yüklerin buharları da oldukça zehirlidir. Bu gazlar, kargo sızmış ise pompa odalarında, kanal omurgalarında veya kargo tanklarına bitişik diğer boşluklarda da mevcut olabilir. Sıvı dökme halde taşınan kargoların çokluğu ve her birinin oluşturduğu doğal tehlikeler nedeniyle, özel dikkat gösterilmeli ve durumlar ayrı ayrı ele alınmalıdır.

     Katı yük nedeniyle: Katı dökme yük taşıyan gemilerin kargo mahallerinde, yüklerin doğası gereği zehirli bir atmosfer oluşabilir. Bu tür alanlara girerken dikkatli olunmalı şirketin beyanına ve Uluslararası Deniz Katı Dökme Yükler (IMSBC) Koduna uygun şekilde davranılmalıdır.

     Ambalajlı haldeki tehlikeli maddeler nedeniyle: Tehlikeli malları ambalajlı olarak taşıyan kargo mahalleri, taşınan kargonun doğası gereği zehirli bir atmosfere maruz kalabilir. Böyle bir senaryoda, Uluslararası Denizcilik Tehlikeli Mallar (IMDG) Kodunun ilgili bölümlerine ve Tehlikeli Mal Taşıyan Gemiler (EMS) için Acil Durum Prosedürleri uygulanmalıdır.

     Diğerleri: Boyama ve kimyasal temizleme gibi gemi güvertesi faaliyetleri de zehirli bir atmosfer oluşturabilir.

 

Kapalı mahallere giriş (Enclosed Space Entry) gemilerde sıklıkla yapılan bir iştir ve uyulması gereken bir takım önemli kurallar vardır. Giriş özenle ve kurallara uygun yapılmadığı takdirde kapalı mahalle giren personelin güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye atabilecek kritik bir işlemdir.

   KAPALI MAHALLERE GİRİŞ (ENCLOSED SPACE ENTRY)

     Personelin gemide kapalı mahallere emniyetli girişi için gerekli prosedürlerin tespit edilmesinden şirket sorumludur. Kapalı bir bölüme girmek için izinlerin talep edilmesi, hazırlanması, yayınlanması ve dokümantasyon edilmesi işlemi, geminin Güvenli Yönetim Sistemindeki (SMS) prosedürler tarafından kontrol edilmelidir. Kapalı bir bölüme girmek için yayınlanan prosedürlerin uygulanmasını sağlamak, kaptanın sorumluluğundadır.

 

     RİSK DEĞERLENDİRMESİ

     Bir gemideki kapalı alanların bir listesini derlerken yapılan risk değerlendirmesine ek olarak, kapalı bir alana herhangi bir giriş yapılmadan önce, yetkili bir kişi tarafından mahalde başka bir risk değerlendirmesi yapılmalıdır. Böyle bir değerlendirme, taşınan son kargo, mahallin havalandırılması gibi çeşitli faktörleri dikkate almalı ve mahalde herhangi bir potansiyel tehlikenin olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmalıdır. Aksi belirlenene kadar, girilecek alanın tehlikeli olduğu varsayımı ile değerlendirme yapılmalıdır.

»RİSK ASSESMENT

 

Herkesin güvenliğini sorguladığı herhangi bir bölmeye girmeyi reddetme hakkının olduğu unutulmamalıdır.

     GİRİŞ İZNİ

     Kaptan veya atanmış sorumlu kişi (kapalı bir alana girişe izin vermeye yetkili olan ve bu alanın uygunluğunun sağlanması için gemide oluşturulması ve uyulması gereken prosedürler hakkında yeterli bilgiye sahip olan kişi) tarafından yetkilendirilmeden kapalı bir alana hiçbir giriş yapılmamalıdır.

     Kapalı bir alana girmeden önce bir “Giriş İzni” sistemi mevcut olmalıdır. Kaptan veya girişi yetkilendiren atanmış sorumlu kişi, “Giriş İzni” nin tüm yönlerine uyulduğundan ve girişi yetkilendirmeden önce alanı sürekli olarak izlemek için düzenli kontrollerin yapıldığından emin olmalıdır.

 

KAPALI MAHALLERE GİRİŞ ÖNCESİ KONTROLLER

 

     Kapalı mahallere giriş öncesinde ve devamında ortamın havalandırılması:

     Havalandırma, mümkün olduğu kadar çok açıklık bırakılarak, tercihen ilgili boşluğun her iki ucunda en az bir açıklık olacak şekilde gerçekleştirilmelidir.

     Havalandırma ideal olarak girişten en az 24 saat önce yapılmalıdır; ancak bu her zaman geçerli olmayabilir. Özellikle planlanmadan kapalı mahallere giriş yapılıyorsa girişten önce havalandırmak mümkün olmayacaktır. Bu gibi durumlarda, alanın giriş için güvenli olmasını sağlamak adına alanı mümkün olan maksimum süre boyunca havalandırmak için çaba gösterilmelidir. Kapalı mahal içerisinde çalışma sürdüğü müddetçe havalandırma sürekli olarak devam etmelidir. 

     Havalandırma sistemi arızalanırsa, kapalı alandaki tüm kişiler derhal alanı boşaltmalıdır. Eğer gemide mekanik havalandırma veya fan imkanı var ise, doğal havalandırmanın aksine bu mekanik havalandırma veya fanların kullanılması tercih edilir. Doğal havalandırma, ilgili alanda en az iki erişim açıkken (tercihen her iki uçta) hava akımına izin vermek için en etkili yöntemdir. İster mekanik ister doğal havalandırma kullanılıyor olsun, hava girişinin yalnızca temiz hava çekecek bir alana yerleştirilmesi gerektiğine dikkat etmek önemlidir. Çevreyi kirletmemek için havalandırılan tüm gazlar alandan uzağa boşaltılmalıdır.

 

     Alan güvenliğinin sağlanması:

     Kapalı bir alana girişin kazara girişe karşı güvence altına alınması zorunludur. Bu, özellikle doğal havalandırma sağlamak için bir kapı veya başka bir erişim açık bırakıldığında önemlidir. Açık bir kapı veya erişim alana girmenin güvenli olduğunu düşündürebilir, bunun önüne geçmek için girişe mekanik bariyer ve/veya gözle görülebilecek yerlere uyarı levhaları konulmalıdır. Hatta mümkün ise girişe bir görevli bırakılmalıdır.

 

     Kapalı mahal atmosferinin test edilmesi:

     Girişten önce, sonra ve tüm iş tamamlanana kadar düzenli aralıklarla, mekanın atmosferi uygun şekilde kalibre edilmiş aletler kullanılarak test edilmelidir. Bunlar yalnızca ekipmanın kullanımı konusunda özel olarak eğitilmiş kişiler tarafından kullanılmalıdır.

 

     Test sırasında zorunlu havalandırma durdurulmalıdır (tercihen testten 10 dakika önce). Uygun olduğu durumlarda, mahaldeki atmosferin temsili bir numunesini elde etmek için mahal testi, olabildiğince farklı seviyelerde yapılmalıdır. Bazı durumlarda, atmosferi boşluğa girmeden kapalı alanda (örneğin bir merdivenin alt sahanlığı) test etmek zor olabilir. Kapalı alan içinde uzak alanlara ulaşan esnek hortumların veya sabit örnekleme hatlarının kullanılması, alana girmek zorunda kalmadan güvenli test yapılmasını sağlayabilir.

 

     Kapalı alandaki atmosfer, risk değerlendirmesinin ardından güvensiz veya şüpheli olarak sınıflandırılırsa, alana yalnızca pratik alternatifler olmadığında girilmelidir. Bu sadece daha ileri testler, temel çalıştırma, can güvenliği veya geminin güvenliği için olmalıdır. Böyle bir giriş sırasında her zaman solunum cihazı takılmalı ve boşluğa giren kişi sayısı işi yapmak için gereken asgari düzeyde tutulmalıdır.

 

     Kapalı mahal girişinde yeterli ilk yardım malzemesi ve can kurtarma ekipmanlarının bulundurulması:

     Kapalı mahal içerisindeki personel zor bir durumla karşılaşırsa ve kurtarılması gerekirse bu tür durumlarda hayatta kalma süresi çok sınırlı olduğundan müdahalenin mümkün olan en kısa sürede yapılması gerekir. Bir kurtarmayı hızlandırmak için güvenlik ekipmanlarının mahal girişinde hazır bulundurulması zorunludur.

(Kapalı alan girişine yerleştirilen acil durum ekipmanı)

     Bulundurulması gerekilen ekipmanlar aşağıdaki gibi olabilir ancak bunlarla sınırlı kalmamalıdır:

  • Tam şarjlı bir yedek silindire sahip SCBA (Bağımsız Solunum Cihazı),
  • Cankurtaran halatı ve kurtarma koşum takımı. Yaşam halatı yeterli uzunlukta ve dayanıklılıkta olmalı ve dolaşma durumunda sökülebilir olmalı,
  • Meşaleler,
  • Yangın Tüpü,
  • Engelli bir kişiyi yukarı kaldırmak için araçlar (ör. sedye) ve,
  • Taşınabilir atmosfer test cihazları.

 

     Kapalı mahal girişinde tecrübeli personelin bulundurulması:

     Kapalı mahalle girişte bir personelin mahal girişinde kalmasını sağlamak çok önemlidir. Mahal girişindeki personel; güvenlik yönetim sistemi içinde uygun şekilde eğitilmiş, kapalı alana girenleri gözetleyen, alan içindekilerle iletişimi sürdüren ve bir olay meydana gelmesi durumunda acil durum prosedürlerini başlatan kişidir. Bu personel kapalı mahal içerisindeki tüm kişiler çıkana ve ortam güvenli hale getiriline kadar bulunduğu yerden ayrılmamalıdır. Eğer zaruri bir durum gereği ayrılması gerekiyor ise yerine bir başkasını görevlendirerek ayrılmalıdır.

 

     Kişisel ekipmanların kontrolü:

     Gerekli koruyucu ekipman duruma göre farklılık gösterecektir. Bunun nedeni, her kapalı mahal girişi için farklı olacak risk değerlendirmesine bağlı olmasıdır.

Temel ekipman (tümü onaylı tipte olacaktır) şunları içerebilir:

  • Baret, çene kayışlı,
  • Eldivenler,
  • Koruyucu gözlük,
  • Kulak koruyucuları,
  • Kendinden emniyetli meşale,
  • Koruyucu ayakkabılar,
  • Tulumlar (koruyucu giysiler) ve,
  • Bir ELSA (Acil Durum Yaşam Desteği Aparatı), EEBD (Acil Kaçış Solunum Cihazı) veya diğer acil kaçış solunum cihazları.

 

     Solunum cihazı kontrolleri ve dikkat edilmesi gerekenler:

     Solunum ekipmanı büyük olabilir ve alandaki hareketi sınırlayabilir. Girişe izin verilmeden önce, solunum aparatıyla girişin mümkün olduğundan ve mahal içinde hareket etmede veya mahalden güçsüz bir kişiyi kurtarmada zorluk olmadığından emin olmak için kontroller yapılmalıdır.

     Tüm mürettebat solunum cihazının kullanımı konusunda eğitilmelidir. Bu, düzenli güvenlik tatbikatları yaparak ve bunu gemide eğitim prosedürlerine dahil ederek sağlanabilir. Sorumlu kişi giriş için personel tahsis ederken, solunum cihazı kullanma yeterliliği dikkate almalıdır.

     Stresli, acil durumlarda veya panik anlarında solunum cihazını kullanırken hava tüketiminin büyük ölçüde arttığını ve mevcut havanın süresinin azaldığı unutulmamalıdır.

 

     Giriş izni kontrolü:

     Her bir kapalı alan girişi için bir “Giriş İzni” kaydı doldurulmalıdır. Bu kayıt hem kontrol amaçlıdır hem de gerekli tüm önlemlerin düzgün bir şekilde uygulandığına ve amaçlanan giriş için yeterli olunduğuna dair bir kanıt görevi görür. İznin bir kopyası giriş noktasının dışına yerleştirilmelidir. İzin, mümkün olduğu kadar özenli ve doğru olmalıdır. İznin süresinin sona ermesi üzerine tüm kişiler alanı terk etmeli ve başka bir izin verilene kadar yeniden giriş yapılmamalıdır. İzin, ilgili tüm taraflarca tamamlanmalı ve imzalanmalıdır. 

     İznin bir kopyası, bölümün içinde izin verilen faaliyetlere herhangi bir kısıtlama konması ve bölüme girerken alınan tedbirlerden personelin bilgisi olması için, bölümün girişine sabit olarak asılmalıdır.

Aşağıdaki maddeler, bir “Giriş İzni” nin kapsaması gereken daha geniş öğeleri detaylandırmaktadır. Gerektiğinde girilen alana özel ek maddeler eklenebilir:

  • Yer, iş türü, katılan mürettebatın detaylı bilgileri, sorumlu kişi, görevli ve iznin geçerlilik süresi (bu süre asla 8 saati geçmemelidir),
  • Riskleri en aza indirmek ve işi güvenli hale getirmek için yapılan ön testlerin ve alınan önlemlerin niteliği ve sonuçları,
  • Havalandırmanın ayrıntıları ve sürekli havalandırmanın sürdürüleceğinin teyidi,
  • Atmosfer testinin sonuçları,
  • Yerleştirilen ilk yardım ve can kurtarma ekipmanlarının detayları ve,
  • Ekipmanların test edilmesinin teyidi dahil olmak üzere, tüm personelin onaylı tiplerde doğru kişisel güvenlik ekipmanı taktığının ve ilgili personelin bunların kullanımında yetkin olduğunun (ör. Solunum cihazı) onaylanması. 

 

     KAPALI MAHAL ÇALIŞMASI SIRASINDA ALINACAK ÖNLEMLER

 

  • Çalışma süresince mahal girişine içeride çalışma olduğuna dair uyarı kartları/yazıları asılmalı,
  • Alanın uygun şekilde aydınlatıldığından emin olunmalı,
  • Daima doğru kişisel koruyucu ekipman giyilmeli, kapalı alanın içindeyken kişisel koruyucu ekipmanlardan herhangi biri asla çıkarılmamalı,
  • Kapalı mahallin içerisinde çalışma var iken atmosfer periyodik olarak test edilmeli ve şartlarda bir bozulma olması veya kişisel gaz detektöründe bir alarm çalması durumunda mahal içerisindeki kişi veya kişilere alanı terk etmeleri söylenmeli,
  • Önceden kararlaştırıldığı şekilde düzenli olarak iletişim kurulmalı ve,
  • Bir tehlike oluşursa veya mahaldeki herhangi bir personel olumsuz bir şekilde etkilendiğini hissederse, alandaki çalışma derhal durdurulmalı ve yeni “Çalışma İzni” verilmesi de dahil olmak üzere yeni bir değerlendirme yapılmalıdır.

 

KAPALI MAHAL ÇALIŞMASININ ARDINDAN KONTROLLER

  • İşin tamamının bitmesi ya da günlük iznin sona ermesi durumunda, sorumlu kişi, tüm personel ve ekipmanların kapalı mahal dışında olmasını sağlamalı,
  • Alana erişim, tekrar bir girişe karşı güvence altına alınmalı,
  • Çalışma izni kapatılmalı ve imzalanmalı ve,
  • Varsa eğer kilitlenen / etiketlenen, kapatılan vb. tüm sistemler eski çalışma hallerine getirilmelidir.

ELİF BİN

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

DENİZ ULAŞTIRMA İŞLETME MÜHENDİSLİĞİ

2020-2025

Yazar Alesta - Elif Bin

Karadeniz Teknik Üniversitesi
Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

DARGEB SEKTÖR ÖĞRENCİ KARİYER ZİRVESİ Gündüz ARISOY

Güzelbahçe İ.M.K.B. Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi