Gabya - Özlem Çakmak KONŞİMENTO (KONİŞMENTO)
Gerek taşıma belgeleri gerekse uluslararası ticaret belgeleri arasında yer alan Konşimento sahip olduğu fonksiyonlar itibari ile diğer söz konusu belgelerin önüne geçen kıymetli bir evrak niteliğindedir.
BILL AND LADE, Bilindiği üzere ‘‘bill’’ İngilizce makbuz; belge, senet anlamındadır, ‘‘lade’’ yükleme anlamını taşımaktadır. Bu ikisinin bileşimi ise ‘‘Yükleme Belgesi, yada senedi’’, ya da ‘‘Taşınmak üzere teslim alınan, yüklemesi gerçekleştirilen mal ya da yük senedi yani ‘TAŞIMA SENEDİ’ dir’’
Deniz yolu konşimentosu (Marine Bill Of Lading / Ocean Bill Of Lading), taşıtanın isteği üzerine gemi işletmesinin veya onun yetkili acentesi tarafından düzenlenip taşıtana verilen, malın yüklendiğini ve belirlenen şekilde taşınıp varış yerinde alıcısına teslim edileceğini taahhüt eden bir belgedir.
Bu belge ile taşıyan bir yandan sevk için gönderenden eşyayı teslim aldığını beyan ve diğer yandan da seferin sonunda (varış limanında) yükün kanunen yetkili hamiline teslimini taahhüt eder.
Deniz yolu konşimentosu, emre ve nama düzenlenebilen kıymetli bir evraktır.
Belgeye konu olan malın taşınmak üzere kabul edildiğini gösteren bu belge aynı zamanda yükleme kaydı konulduğunda bir taşıma sözleşmesidir.
Konşimento belgesi üzerinde, sözleşme şartlarını belirten koşullar, tarifeler, tarafların sorumlulukları ve yasal çerçeve gösterilmektedir.
Konşimento malın mülkiyetini de temsil eder ve belgenin ciro edilmesi ile mallar el değiştirir.
Belge üzerinde; Aşağıdaki bilgiler yer almaktadır.
- Taşıyıcının ad-soyad ve ticari bilgileri olur.
- Kaptan ve gemi hakkındaki tüm bilgiler olur.
- Yükletenin ve alıcının ad-soyad, adres ve ticari ünvanları yazılır.
- Yükleme ve boşaltma limanları ve ayrıca boşaltma tanımları.
- Malın cinsi, sayısı, ölçüsü markası ve dışarıdan görünen tanımı. Çizim eklenebilir.
- Sözleşme bütünüyle taşıma ait bilgileri ihtiva eder.
- Düzenlenme yeri-tarihi ve nüsha adeti yazılır.
- Genelde 3 orijinal olarak düzenlenir.
Konşimentonun İşlevi
Bir konşimento üç önemli işlevi yerine getirir. Bunlar:
- Malların taşınmak üzere teslim alındığını gösteren bir belgedir.
- Malı yükleten ile taşıyıcı arasında yapılan ve malların gönderilene teslim edileceğine ilişkin bir navlun sözleşmesidir.
- Yükletilen malları temsil eden ve mallar üzerindeki mülkiyet hakkını ifade eden bir belgedir.
Yani, mallar üzerindeki hakların da başka tarafa aktarılması işlevini görür.
Konşimentonun Hukuki Niteliği
Hukuki niteliği bakımından konşimento, öncelikle taşıyanın kendisine sevk için gönderilen eşyayı teslim aldığı hususundaki kabul ve tanıma beyanını içeren bir belgedir.
Diğer yandan konşimento ile taşınacak yükün sefer sonunda bu belgenin kanunen yetkili hamiline teslimi taahhüdü de beyan edilmekte ve konşimentonun düzenlenmesiyle sefer sonunda yükün teslimine yönelik kişisel bir borç (ve dolayısıyla talep hakkı) doğmaktadır.
Konşimentoda yazılı malların teslimini isteyebilmek için mutlaka konşimentonun ibrazı ve bu hakkın devredebilmesi için de mutlaka konşimentonun teslim edilmesi gerekir.
Konşimentonun ibrazı ve teslimi karşılığında taşıyan veya onun kanuni temsilcisi olan kaptanı veya acentesi, konşimentoda beyan edilen malları teslim etmekle yükümlüdür.
PROF.DR.İSMET BALIK’IN DERS NOTLARINDAN ALINMIŞTIR.KENDİSİNE TEŞEKKÜR EDERİZ
