Alabora - Bilal AKTAŞ Liman; deniz araçlarının park ettikleri, yük gemilerinin kargolarını boşaltıp-yüklediği, çeşitli ihtiyaçlarının karşılandığı, depolama imkanları bulunan, dalga ve akıntı etkisine karşın doğal veya yapay olarak konumlandırılmış kıyı ve su alanlarıdır. Liman terminallerden oluşur. Terminaller belirli bir yük türünün elleçlenmesinde uzmanlaşmış tesislerdir. Birçok gemi türü olduğundan dolayı terminaller de çeşitlerine ayrılırlar.
Bunlar;
- Sıvı Dökme Yük Terminali
- Kuru Yük Dökme Terminali
- Genel Yük Terminali
- Konteyner Terminali
- Tekerlekli Yük Terminali
- Yolcu Terminali
Sıvı Dökme Yük Terminali
Sıvı dökme yük taşıyan gemiler için kullanılır. Sıvı yükler birbirinden farklı oldukları için genellikle her yük aynı yere boşaltılmaz. Genellikle sıvı yük terminalleri alt yük gruplarına ayrılır. Bundan dolayı sıvı yük terminallerinde kendi içinde bir uzmanlaşma söz konusudur. Çünkü ham petrol elleçlemesi yapılırken kullanılan malzemeler; LPG, LNG veya kimyasal yük elleçlemesi yapılırken ki kullanılan malzemelerle örtüşmez. Bu terminallerde elleçlenen yükler genellikle “tehlikeli” sınıfına girer. Bu nedenle güvenlik önlemleri bir hayli fazladır.
ek1: www.yilport.com
Yakıt tankları paslanmaz veya karbon çelik sacdan; uluslararası normlara göre imal edilmiş, ürün özelliklerine göre farklılık göstermekte olup donanım itibari ısıtmalı, soğutmalı, kaplamalı veya izolasyonludur.
Kuru Yük Dökme Terminalleri
Majör (demir cevheri, tahıl, kömür ) ve minör (çimento, demir çelik, şeker, fosfat, boksit, üre vb.) dökme yüklerinin elleçlendiği terminallerdir. Elleçleme işleminde genellikle rıhtım vinci ya da konveyör kullanılır. Tahıl elleçlemerinde sıkıştırılmış havayla çalışan emici sistem kullanılır.
Ek2: www.poliport.com
Genel Yük Terminalleri
Parça yüklerin ve özel yüklerin elleçlendiği terminallerdir. Yükün gemiye yüklenmesi veya indirilmesinde genellikle rıhtım vinci ya da geminin kendi vinci kullanılır. Çok geniş bir yük yelpazesi vardır
Ek3: www.yilport.com
Konteyner Terminalleri
Sadece konteyner elleçlemek için uzmanlaşmış terminal tipidir. Konteyner terminalleri otomatikleştirilmiş ve otomatikleştirilmemiş olmak üzere ikiye ayrılabilir. Otomatikleştirilmiş terminaller konteyner bilgi teknolojisine ve otomatik kontrol teknolojisine sahiptir. Bu yüzden diğer terminallere (otomatikleştirilmemiş) göre daha verimlidir ve maliyetleri daha düşüktür. Operasyonda kullanılan çoğu yardımcı makine insansız çalışmaktadır. Bu tip terminaller genellikle iş gücünün pahalı olduğu Batı ülkelerinde kullanılmaktadır. Otomatikleştirilmemiş terminaller ise iş gücünün ucuz olduğu ülkelerde tercih edilmektedir. Güneydoğu Asya ülkeleri gibi. Bu terminallerde tahliye sırasında rıhtım vinci, hareketli liman vinci, treyler gibi ekipmanlar kullanılmaktadır.
Ek4: mersinport.com
Tekerlekli Yük Terminalleri
Bu terminallere Ro-Ro gemileri ve araç taşıyıcı gemiler gelmektedirler. Bu yüzden bu terminali “Ro-Ro ve Araç Taşıyıcı” olarak ikiye ayırabiliriz. Ro-Ro gemileri dorse taşımacılığında kullanılırken, Araç gemileri yeni üretilen araçların taşınmasında kullanılan özel tasarım gemileridir. Gemiden indirilen(veya bindirilecek olan) yükler bir süre liman sahasında bekletilmekte olduğundan dolayı bu terminallerin saha genişliği bir hayli fazladır. Bu terminallerde vince gerek duyulmaz çünkü araçlar bir sürücü ile çalıştırılarak taşınır. Genellikle gemilerin kapaklarını indirdiği “kapak atma rampaları” bulunur.
Ek5: https://www.marineinsight.com/types-of-ships/what-are-ro-ro-ships/
Yolcu Terminalleri
Yolcu taşıyan gemilere (kruvaziyer ve feribotlar) hizmet veren terminal çeşididir. Geminin kendi donanımıyla yolcuları indirebildiği (veya bindirebildiği) için bu terminallerde kullanılan rıhtım elemanları azdır. Bu çeşit terminallerde yolcu bekleme salonları ve otopark bulunmaktadır.
DARGEB İçerik Yazarı: Emirhan Akbay
Kaynakça:
- Anadolu Üniversitesi Liman ve Terminal Yönetimi Kitabı
- yilport.com
- poliport.com
- http://www.vda.org.tr/aylik-yazi/gemi-acenteligi-ve-ticaret-5-limanlar/36
