Arma - Yaren Özdemir Merhabalar, bize bu değerli vaktinizi ayırdığınız için DARGEB Denizde Kadın Ekibi olarak tüm DARGEB Denizci Öğrenciler adına teşekkür ederiz.
1.Öncelikle bize biraz kendinizden bahsedip, eğitim ve iş hayatınıza değinebilir misiniz? Mesleğinizi sizden dinlemek bizim için büyük bir mutluluktur.
Denizcilik öğrenim hayatıma lise itibariyle başladım yani denizci olmaya aslında lise başında karar vermiştim. Liseye kayıt olmaya gittiğim gün şu an hala aklımdadır. O gün bulunduğum o atmosfer beni büyülemişti. Kadınların da bu meslekte azınlık olup yine de bu zorlu şartlarda kaptan olabileceğini öğrendiğimde gurur duydum ve ben de onlardan biri olmak istedim. Piri Reis Denizcilik Anadolu Meslek Lisesine 2010 yılında başladım. 2014 yılında birincilikle mezun oldum. Meslek lisesinde öğrenim görmem sebebiyle üniversite sınavı için yeterli puana sahip olamadım. Bu sebeple Piri Reis Üniversitesi’nin 2 yıllık Deniz Ulaştırma İşletme bölümüne 2014 yılında İngilizce hazırlık dönemiyle başlamış oldum. Ama hedefim her zaman 4 yıllığa tamamlamaktı.
İlk ve kısa stajımı Aygaz bünyesindeki Anadolu hisarı tankercilik şirketinin LPG BEYLERBEYİ gemisinde yaptım.
2017 yılında 2 yıllığı birincilikle bitirerek Dikey Geçiş Sınavı ile Piri Reis Üniversitesi’ne %100 burslu olarak girerek 4 yıllığa tamamlama adımına geçmiş oldum. Üniversite 3. sınıfta uzun stajım için o zamanın UN -RORO’su şu anki adıyla DFDS şirketinin Saffet Ulusoy gemisine çıktım. Kalan stajımı üniversite 4.sınıfın sonunda Piri Reis Üniversitesi gemisinde tamamladım. 2019 yılına Piri Reis Üniversitesi Deniz Ulaştırma ve İşletme Mühendisliğini bitirmiş oldum.
Geciktirmeden Uzakyol vardiya zabitliğimi aldım ve 2020 yılının Ocak ayında İnce Denizcilik şirketinin İnce Atlantic gemisine çıkarak ilk zabitliğime başlamış oldum.Daha sonra DFDS şirketinde Uzakyol Vardiya Zabitliğine devam ettim. 2021 yılı Eylül ayı itibariyle şu an halen yapmakta olduğum uzman öğretmen sıfatıyla Denizcilik lisesinde çalışmaktayım.
2. Mesleğinizi seçerken en başında düşündüğünüz ve karşılaştığınız zorluklar hala devam etmekte midir? Bu süreci nasıl yönettiniz ve üstesinden geldiniz? Bu mesleği seçtiğinizde çevrenizden aldığınız desteklerden veya tepkilerden bahseder misiniz?
Mesleği seçerken karşılaşacağım zorlukları hep duyuyordum. Denizcilik alanında çalışmakta olan insanlardan, çevremden ve akrabalarımdan bu mesleği yapmamam konusunda yıllarca nasihatler dinledim. Hiçbirine kulak asmadım. Bildiğim ve istediğim yolda devam ettim. Ben uzakyol vardiya zabiti olmak ve denizde çalışmak istiyordum. Önemli olan benim ne istediğimdi ve bunu başardım. Zabitliğe başladıktan sonra çevremdeki insanlar beni tanıyan bilen insanlar dış görünüşüme aldanıp bu kız bu mesleği nasıl yapıyor helal olsun valla demeye başlamışlardı. Zor kızım, olmaz, aile hayatı yok cümleleri neredeyse ortadan kalkmıştı. Ta ki ben gemiyi bırakana kadar. Ne zaman gemiyi bıraktım bu seferde demiştik bak zor diye ifadeleri başladı. Yani diyeceğim şu insanlar hep konuşur öyle ya da böyle önemli olan sizin ne yaşadığınız ne istediğiniz..
3. Üniversite yıllarınız da ‘Denizde Kadın’ fikirleri ve tepkileri nasıldı? Bu tepkiler doğrultusunda “Ben yapamayacağım” veya tam askine bu meslek “Benim için biçilmiş bir kaftan” dediğiniz zamanlarınız oldu mu?
Üniversite yıllarımda arkadaşlarım ve ailem tarafından çok destek gördüm fakat stajlarımda yaşadığım zorluklar bu desteğin yanında daha ağır bastı. Bu sebeple artık şu kadar yıl çalışırım ya da 2.liğimi alır karaya geçerim düşünceleri hakim olmaya başlamıştı.
4. Denizcilik sektöründe bir kadın olarak staj döneminizde veya iş hayatınızda pozitif veya negatif bir ayrımcılıkla karşılaştınız mı? Karşılaştıysanız eğer bu durumda neler yaptınız? Sizce kadınlar sektörde kendini ifade ederken yaşatıldığı bazı durum veya mobbingler yüzünden eksik kalmakta mıdır, zorluk yaşamakta mıdır?
Türkiye’de kadın olmanın zorluğunu herkes bilir ama denizci kadın olarak gemide olmanın zorluğunu herkes bilmez. Staj dönemimde bu yönden negatif bir ayrımcılıkla karşılaşmadım. Fakat zabitlik dönemimde maalesef bu konuda çok sıkıntı yaşadım. Bu durumla mücadele edemedim. Çünkü gemide tek kadındım ve 3.mühendis dışında kalan herkes özellikle güverte kısmı aynı mantaliteye sahipti ve tamamiyle bu konuda birlik olmuşlardı. Bu durumlarda malesef kendimizi ifade etmekte zorluk yaşıyoruz. Benim yaşadığım gibi içimize atmaktan başka yapacak bir şeyimiz olmuyor. Hayatımdaki en kötü psikolojik şiddeti gemide yaşadım ve kontratımın bitmesini beklemekten başka hiçbir çarem yoktu.
5. Sektördeki kadın sayısındaki azınlığın üniversitelerden mezun öğrenci sayısı ile kıyasladığımızda ve sektördeki kadınların iş istihdamına baktığımızda (Örneğin şirketlerin kadın denizci çalışanlarının sayıları); beklediğimiz, olması gereken durumlarla, sayılarla ve başarılarla karılaşabilmekte miyiz?
Yıllardır sektörde yer almamıza rağmen halen azınlığız. Atıyorum üniversitelerden mezun toplam 50 kadın zabit var ise bunların bana göre 10’u gemide çalışıyordur. Mesela bizim dönemde 6 kızdık. Şu an bildiğim kadarıyla 3’ü gemide çalışıyor. Maalesef mezun sayısı ile gemide çalışan zabit sayısı aynı olmuyor.
6. Denizde kadınlar bu sektörde mesleğin vermiş olduğu zorlukların yanı sıra sadece erkekler tarafından değil, kadınlar tarafından da zorluk yaşayabilmektelerdir. Sektördeki insanların birbirleri ile as-üs ilişkilerine baktığınızda durumu nasıl değerlendirirsiniz? (Örneğin kadın veya erkek bir zabitin, kadın bir stajyere veya kamarota verdiği talimatlar ve yaptığı yardımlar…)
Evet kesinlikle sadece erkeler tarafından değil kadın zabit tarafından da zorluklar yaşadım. Üzülerek söylüyorum ki bazı kadın zabitlerimiz bilgisizliğini ve yetersizliğini kadın astlarına zorluk yaşatarak kapatmaya çalışıyorlar. Azınlık olarak birlik olmamız gerektiğini her zaman savundum ve ben zabitken kadın stajyerlerime yardımcı olduğum onların yanında olduğumu düşünüyorum. Umarım onlarda öyle düşünüyorlardır.
7. Son olarak denizcilik bölümünde okuyan biz öğrencilere tavsiyeleriniz nelerdir?
Denizcilik bölümünde okuyan kardeşlerime en büyük tavsiyem stajlarında kendilerini iyice dinlemeleri ve gerçekten ne istediklerini bilip nerde nasıl mutlu olacaklarsa o yönde ilerlemeleridir. Ayrıca kadın zabit adayı kardeşlerime en büyük tavsiyem beni zabitlikten vazgeçiren birçok etmen oldu sadece yaşadığım mobbing tek sebep değildir. Bu yüzden gerçekten bunu istiyorlarsa kendilerini en iyi şekilde geliştirsinler, çevredeki vızıltılara kulak tıkasınlar ve güçlü dursunlar..
