Genisapaz - Lütfullah Han Uçar Mavi Bayrak Uygulamaları
Mavi Bayrak, plaj ve marinalara verilen uluslararası bir çevre ödülüdür. Bu ödül;
– Deniz suyunun temizliğini,
– Çevre yönetimine önem verildiğini
– Çevre bilincinin oluşturulmasına yönelik etkinliklerin yapıldığını
– Plaj veya marinayı kullananların ihtiyaçlarına cevap verecek donanım ve güveliğini garanti etmektedir.
Mavi Bayrak Ödülü konusunda plajlar için 33 ve marinalar için 38 ölçüt bulunmaktadır. Bu ölçütler kapsamında deniz suyunun kontrolü amacı ile plajlardan 15 gün ara ile sezon süresince deniz suyu numunesi alınmakta, mikrobiyolojik düzeyde ve 3 parametrede analizler yapılmaktadır. Bu analizler “Avrupa Birliği Yüzme Suyu Direktifleri” kapsamında değerlendirilmektedir. Marinalar için deniz suyu analizi istenmemekte sadece deniz suyunun fiziksel görüntüsü değerlendirilmektedir. Söz konusu numune alma ve analiz işlemleri Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmaktadır.
Mavi Bayrak Programı ülkemizde 1993 yılında Turizm Bakanlığı’nın öncülüğünde başlatılmıştır. Programın Uluslararası koordinasyonu, merkezi Kopenhag’da olan, Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı(Fee) tarafından yürütmektedir. Bu kuruluş Mavi Bayrak Projesini yürütmek isteyen ülkelerin, sivil toplum kuruluşları ile temsil edilmelerini istemektedir. Bu nedenle ülkemizde Mavi Bayrak Projesi 1993 yılından bu yana, Türkiye Çevre Eğitim Vakfı tarafından yürütülmektedir.
1.MAVİ BAYRAK “MARİNA” KRİTERLERİ
1a) Çevre Eğitimi Ve Bilgilendirme
1. Marinayı kullananlara, yakın çevre eko-sistemleri ile hassas ve doğal alanlar hakkında bilgi verilmelidir.
2. Marina ve çevresinde uyulacak çevre davranış kuralları marinada sergilenmelidir.
3. Mavi Bayrak Programı ve Mavi Bayrak Kriterleri hakkında bilgi marinada sergilenmelidir.
4. Marina; kullanıcıları, marina personeli ve ziyaretçilerine yönelik olarak bir sene boyunca en az üç
çevre bilinçlendirme etkinliği planlamalı ve bunları gerçekleştirmelidir.
5. Marina yönetimince, yat sahiplerine yatlarda mavi bayrak uygulaması konusunda bilgi verilerek teşvik edilmelidir.
6. Yılda iki kez marina çalışanları ile Mavi Bayrak, çevre ve sürdürülebilirlik ölçümleri konusunda değerlendirme toplantısı yapılmalıdır.
7. Tüm marina çalışanları Mavi Bayrak hakkında bilgi sahibi olmalı ve kullanıcılara temel bilgileri verebilmelidir.
1b) Çevre Yönetimi
8. Marinada çevresel denetimleri yapmak ve bir çevre yönetim sistemini kurmak amacıyla Marina Yönetim Komitesi oluşturulmalıdır.
9. Marinada çevre politikası ve planı olmalıdır. Bu plan su, atıklar ve enerji tüketimi; sağlık ve emniyet sorunları ve çevre dostu ürünlerin kullanımı konularında referans oluşturmalıdır.
10. Hassas alanlarda ilgili yönetim kriterlerine (yönetmelikler) uyulmalıdır.
11. Tehlikeli atıklar için (boya, solvent, bottan kazınan boyalar, anti-fouling gibi) yeteri miktarda, iyi tanımlanmış ve ayrı ayrı toplama imkanları bulunmalıdır. Toplanan atıklar lisanslı bir toplama merkezine götürülmelidir.
12. Yeteri miktarda ve iyi kontrol edilen çöp kutuları ve/veya çöp konteynırları olmalı, lisanslı bir taşıyıcı araçla toplanmalı ve lisanslı bir alana bırakılmalıdır.
13. Marinada kağıt, plastik, metaller gibi geri dönüşebilen atıklar için ayrı ayrı toplama imkan olmalıdır.
14. Marinada sintine suyu çekme (pompalama) olanakları olmalıdır.
15. Marinada tuvalet suyu çekme (pompalama) olanakları olmalıdır.
16. Marinada tüm binalar yasalara uygun (imar planı, kıyı kanunu vb.) ve bakımlı, doğal ve yapay çevre ile bir bütünlük içinde olmalıdır.
17. Yönlendirme levhaları ile işaret edilmiş, yeterli miktarda ve temiz sıhhi olanaklar (duş, tuvalet gibi) ve içme suyu bulunmalı, atık sular lisanslı bir arıtma tesisine ulaştırılmalıdır.
18. Eğer marina yat bakım, onarım ve yıkama olanaklarına sahipse bu alanlardan kaynaklanacak kirletici faktörler; kanalizasyon sistemine ve marinanın kara ve deniz alanı ile doğal çevresini etkilememelidir.
19. Sürdürülebilir ulaşım araçlarının kullanımı teşvik edilmelidir.
20. Özel olarak düzenlenmiş alanların dışında marina alanında araç kullanımı ve park yapılmasına izin verilmemelidir.
21. Sıhhi olanaklardaki su tüketimi tasarruflu kullanımı özendirecek şekilde kontrol altına alınmalıdır.
22. Marinanın bir çevre politikası ve planı olmalıdır. Bu plan, su yönetimi, atık miktarları, enerji tüketimi, sağlık ve güvenlik ile çevre dostu ürünlerin kullanımı konularında veri toplamaya dayanmalıdır. Tüm çalışanlar bu konularda bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir.
23. Marinada yalnızca çevre dostu (temiz içerikli) temizlik ürünleri kullanılmalıdır.
24. Sıhhi tesislerde sadece çevre dostu tuvalet malzemeleri, kağıt havluları ve tuvalet kağıtları
kullanılmalıdır. Sabun ve diğer kişisel bakım ürünleri dozaj ayarlı dispenser ile sağlanmalıdır.
25. Sadece enerji verimli aydınlatma kullanılmalıdır. Uygun olan yerlerde sensörlü aydınlatma sistemi kurulmalıdır.
26. Marinanın enerji ihtiyacı yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanmalıdır.
27. Marina, faaliyetlerinde karbon nötr olmayı amaçlamalıdır.
28. Marinada yapay olarak yeşillendirilmiş alanlar ve bahçeler sürdürülebilir şekilde muhafaza edilmelidir.
29. Marinada bulunan tesisler çevre dostu malzemelerden yapılmalıdır. Marinada yeni binalar ve altyapı inşa ederken veya mobilya ile donatırken tercihen yerel kaynaklar kullanılmalıdır.
1c) Güvenlik Ve Hizmetler
30. Yeterli sayıda, yerleri yönlendirme levhaları ile açıkça belirlenmiş ve ulusal otoritelerce standardı
kabul edilmiş cankurtaran, ilkyardım ve yangın söndürme ekipmanları bulunmalıdır.
31. Deniz kirlenmesi, yangın ve diğer kazalar için acil durum planı ve emniyet tedbirleri hazırlanarak marinada bir panoda sergilenmelidir.
32. Marinada bulunan güvenlik önlemleri konusunda panolar aracılığıyla bilgi verilmelidir.
33. Yat bağlama noktalarında ulusal standartlara uygun elektrik ve su servis noktalar bulunmalıdır.
34. Engelliler için olanaklar olmalıdır.
35. Marinadaki olanaklar ve yerlerini gösteren bir harita, panoda sergilenmelidir.
1d) Su Kalitesi
36. Marinanın kara kısmı ve deniz suyu fiziksel olarak temiz olmalıdır (yağ lekeleri, kanalizasyon atığı, çöp veya diğer kirlenme belirtileri olmamalıdır).
1e) Kurumsal Sosyal Sorumluluk
37. Marina yönetiminin, insan hakları, işgücü kaynağında ayrımcılığın önlenmesi ve eşitliğin sağlanması, çevre eğitimi ve yolsuzlukla mücadele alanlarını kapsayan bir KSS politikası olmalıdır.
1f) Halkın Katılımı
38. Marina yönetimi, yerel halk ve doğal çevre ile sürdürülebilir bir etkileşimi yaratmak üzere en az iki önemli girişimde bulunmalıdır.
2.PLAJLAR İÇİN MAVİ BAYRAK KRİTERLERİ
2a) Çevre Eğitimi Ve Bilgilendirme
1. Mavi Bayrak Programı ve diğer FEE eko-etiketi ile ilgili bilgiler plajda sergilenmelidir.
2. Sezon süresince farklı kategorilerde en az beş çevre bilinçlendirme etkinliği gerçekleştirilmelidir.
3. Yüzme suyu kalitesi bilgileri (deniz suyu analiz sonuçları) plajda sergilenmelidir.
4. Plajı kullananlara, yörede yer alan kıyı alanları ekosistemi, hassas doğal alanlar ve çevresel
özellikleri ile ilgili bilgiler verilmelidir
5. Plajda bulunan donanımı ve olanakları gösteren bir harita Mavi Bayrak Panosunda sergilenmelidir.
6. Yasalara göre hazırlanan plaj davranış kuralları panoda sergilenmeli ve plaj kullanımını
düzenleyen yasalar istenildiğinde kolayca ulaşılabilecek bir yerde bulundurulmalıdır.
2b) Çevre Yönetimi
7. Plajın bağlı olduğu yerel yönetim/plaj yöneticisi plajlarda çevresel denetimleri ve kontrolleri
yapmak ve bir çevre yönetim sistemini oturtmak amacıyla belde bazında Mavi Bayrak Plaj Yönetim Komitesi oluşturulmalıdır.
8. Plaj, arazi kullanımı ve işletme açısından kıyı alanları kullanımını içeren tüm yasalara uymalıdır.
9. Hassas alanların yönetiminde ilgili yönetmeliklere uyulmalıdır.
10. Plaj temiz tutulmalıdır.
11. Plaja gelen yosun ve diğer doğal bitki kalıntıları, kötü bir görüntü yaratmadığı sürece plajda bırakılmalıdır.
12. Plajda yeterli sayıda çöp kutusu, atık konteynırı bulunmalı, düzenli olarak boşaltılmalı ve temiz
tutulmalıdır.
13. Plajda geri dönüştürülebilen atıkların ayrı toplanabilmesi için imkanlar olmalıdır.
14. Yeterli sayıda sıhhi olanaklar (tuvalet-lavabo) bulunmalıdır.
15. Sıhhi olanaklar temiz tutulmalıdır.
16. Sıhhi olanaklar atıksu sistemine bağlı olmalıdır.
17. Plajda izinsiz kamp, araç kullanımı ve herhangi bir atık boşaltımı yapılmamalıdır.
18. Köpekler ve diğer evcil hayvanların plaja girişleri katı bir şekilde kontrol edilmelidir.
19. Plajın bütün yapı ve donanımları bakımlı olmalıdır.
20. Yörede deniz ve tatlısu hassas alanları varsa, buradaki doğal yaşamı izleme programı
uygulanmalıdır.
21. Plaj alanına ve belde içerisinde sürdürülebilir ulaşım araçları (toplu taşıma, bisiklet vb.) teşvik
edilmelidir.
2c) Can Güvenliği Ve Hizmetler
22. İhtiyaca cevap verebilecek sayıda cankurtaran ve gerekli tüm malzemeleri plajda bulundurulmalıdır.
23. Plajda ilkyardım malzemeleri bulundurulmalıdır.
24. Kirlilik kazaları ve riskleri ile mücadele edebilecek acil durum planları oluşturulmalıdır.
25. Plajda farklı kullanımlar sonucu olabilecek kazalara karşı önlemler alınmalıdır.
26. Plajda kullanıcıların güvenliği için gerekli önlemler alınmalıdır.
27. Plajda içme suyu bulundurulmalıdır.
28. Beldede en az bir Mavi Bayraklı plajda engelliler için tuvalet, erişim rampası gibi imkanlar bulunmalıdır.
2d) Yüzme Suyu Kalitesi
29. Plaj, numune alım yöntemi ve numune alma takvimi konusundaki şartlara tamamen uymalıdır.
30. Plaj, alınan numunelerin analizi konusunda yüzme suyu kalitesi analiz standartları ve şartlarına tamamen uymak zorundadır.
31. Sanayi ve kanalizasyon atıkları plaj alanını etkilememelidir.
32. Yüzme suyu değerleri, mikrobiyolojik parametreler için verilen limitler içerisinde olmalıdır.
33. Yüzme suyu fiziksel ve kimyasal parametreler için verilen limitler içerisinde olmalıdır.
3.YATLARDA MAVİ BAYRAK KRİTERLERİ
1. Yatın ‘’denize elverişlilik belgesi’’ (özel yatlar için bağlama kütüğü ruhsatnamesi) nin bulunması ve fotokopisinin başvuru dosyasına eklenmesi
2. Ticari yatlar için “deniz turizmi aracı işletme belgesi” nin bulunması ve fotokopisinin başvuru dosyasına eklenmesi
3. Mavi Bayrak kriterlerini, uyulması gereken yat davranış kurallarını, yerel ve ulusal düzeyde kimlerin sorumlu olduğunu içeren Mavi Bayrak bilgilerinin sergileneceği standart panonun yatta uygun ve görünür bir yere asılı bulunması (ödüle hak kazanıldığı takdirde TÜRÇEV tarafından gönderilecektir)
4. Sintine ve pis su tanklarının düzenli olarak marina veya başka bir toplama merkezinde çektirilmesi ve bunun belgelenmesi ve/veya yatta arıtma sistemi bulundurulması ve faal durumda tutulması ve ilgili belgenin başvuru dosyasına eklenmesi
5. Mavi Bayraklı yatlar için hazırlanan ‘Atık Takip Formu’nun düzenli olarak işlenmesi (Mavi Kart
sahiplerinin kartın arkalı-önlü fotokopisini başvuru dosyasına eklemeleri yeterlidir)
6. Marinalarda yapılan çevre eğitim etkinliklerinden en az birine fiilen katılmış olmak ve katıldığına
dair belge fotokopisini başvuru dosyasına eklemek
2019 Yılı Mavi Bayrak Verileri
Mavi Bayraklı Plajlar: 463
Mavi Bayraklı Marinalar: 22
Mavi Bayraklı Yatlar: 15
Kocaeli Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Doç. Dr. Yasemin Nemlioğlu Koca’nın ders notlarından alınmıştır. Kendisine teşekkür ederiz.
