Pruva - Hale Özdemir Şamandıralar, seyir yardımcılarıdır. Amaçları seyir yollarını, tehlikeli bölgeleri veya ticari gemilerde kılavuz kaptan (pilot) alma istasyonları gibi bölgeleri göstermek için kullanılır. Renkleri, şekilleri, üst işaretleri ve ışıklarının çakma periyotlarına veya ışıkları yoksa gece görüş reflektörlerine göre amaçları farklılık gösterirler. Standardizasyonları, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) ve IALA (International Association of Lighthouse Authorities) tarafından belirlenir. Şamandıralar kullanılarak kesinlikle kerteriz alınmaz.
Dünyada iki tip şamandıralama sistemi vardır: Sistem A ve Sistem B.
Sistem A: Türkiye’yi de içine alan genel anlamıyla Avrupa, Afrika Asya, Avustralya kıtalarını kapsamaktadır.
Sistem B: Kuzey ve Güney Amerika kıtalarını ve Asya’dan sadece Japonya ile Filipinleri kapsayan bölgede kullanılmaktadır.
Kullandığımız sistemde beş tür şamandıra bulunmaktadır. Bunlar; Lateral (yanlaç), Kardinal (yönleç), Tehlikeli Bölge, Özel ve Seyire elverişli su şamandıralarını kapsamaktadır.
Şamandıralama yönleri bazı durumlarda harita üzerinde karışık gözükebilir. Bu durumda harita üzerinde Direction of Buoyage adı altında belirtilen bir uluslararası şekil ile şamandıralamanın yönü belirtilir.
LATERAL ŞAMANDIRALAR
Lateral şamandıralar kanal girişleri gibi dar sularda seyire yardımcı olmada kullanılır. Sistem A’da limana girerken sancak tarafta yeşil renkliler, iskele tarafta kırmızı renkliler; limandan çıkarken de sancak tarafta kırmızı renkliler, iskele tarafta yeşil renkliler kalır. Sistem B ise tam tersidir. Sistem B’de limana girerken sancak tarafta kırmızı renkliler, iskele tarafta yeşil renkliler; limandan çıkarken de sancak tarafta yeşil renkliler, iskele tarafta kırmızı renkliler kalır.
Bu çalışmada Türkiye ve dünyanın çoğu bölümünde Sistem A uygulandığından, Sistem A’ya göre şamandıralar anlatılacaktır. Eğer Sistem B’nin uygulandığı bir bölgeye gidecekseniz, British Admirality NP100 The Mariner’s Handbook kitabını referans almanız en iyi kaynak olacaktır.
İSKELE İŞARETLERİ (Sistem A):
Kırmızı renklidir ve şamandıra üst işareti silindir işaretlidir Işığı varsa kırmızı renklidir.
SANCAK İŞARETLERİ (Sistem A):
Yeşil renklidir ve şamandıra üst işareti koni (üçgen) şeklindedir. Işığı varsa yeşil ışıklıdır.
| Lateral Şamandıralar (Sistem A) | |||||
| Renk | : | Kırmızı | Renk | : | Yeşil |
| Şekil | : | Silindir, sütun veya seren | Şekil | : | Koni, sütun veya seren |
| Üst İşareti | : | Tek bir kırmızı silindir | Üst İşareti | : | Tek bir yeşil yukarı yönlü koni |
| Reflektör | : | Kırmızı bant veya kare | Reflektör | : | Yeşil bant veya üçgen |
| Işık | : | Kırmızı, periyotlar aşağıda belirtilmiştir. | Işık | : | Yeşil, periyotlaraşağıda belirtilmiştir. |
İşaretler harita üzerinde numaralandırıldığında, limana giriş yönünde tek sayılı şamandıralar sancakta, çift sayılı şamandıralar ise iskele tarafta kalacaktır. İşaretler deniz tarafından itibaren numaralandırılmaktadır.
TERCİH EDİLEN KANALLAR:
Bir kanal farklı kollara ayrılması durumunda, kanal üzerindeki ana yoldan hariç olan kolları aşağıdaki lateral şamandıralar ile işaretlenir.
| Tercih Edilen Kanallar (Sistem A) | |||||
| Renk | : | Kırmızı, ortasında bir adet yeşil bant | Renk | : | Yeşil, ortasında bir adet kırmızı bant |
| Şekil | : | Silindir, sütun veya seren | Şekil | : | Koni, sütun veya seren |
| Üst İşareti | : | Tek bir kırmızı silindir | Üst İşareti | : | Tek bir yeşil yukarı yönlü koni |
| Reflektör | : | Kırmızı bant veya kare | Reflektör | : | Yeşil bant veya üçgen |
| Işık | : | Kırmızı, periyodu aşağıda belirtilmiştir. | Işık | : | Yeşil, periyodu aşağıda belirtilmiştir. |
