E-Lojistik

Tarih öncesi uygarlıklardan itibaren hayatımızda her daim yer alan lojistik, işletme kavramı olarak literatürde yerini yeni almış olsa da kapsam ve tanımında sürekli değişimler geçirmiştir. Müşterilerin istek ve ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan lojistik; küreselleşme, ilerleyen teknoloji ve artan tüketici bilinci ile şekillenen hareketli bir sektör haline gelmiştir. Bu durum sektördeki işletmeleri, yenilikleri yakından takip etmeye zorlamaktadır. Karşımıza bu noktadan sonra e-lojistik terimi çıkmaktadır. E-lojistik adından da anlaşılacağı gibi elektronik tabanlı lojistiktir. Bir başka ifadeyle; lojistik süreçlerinin gerçekleşmesinde de internet teknolojilerinin temel alındığı sistemlerinin kullanılmasıdır. E-lojistikte faaliyetler bilişim teknolojileri ile desteklenmektedir.

Elektronik Ticarette Lojistik

Devamlı yeni ürün, hizmet ve bilginin üretildiği günümüz koşullarında; iş dünyası her gün yeniden doğmakta. Şirketler birbirleri hatta bazen kendileri ile yoğun bir rekabet içine giriyor. Başarılı olabilmeleri için yeni fırsat alanları bulmak ve bunu en hızlı şekilde kendi faaliyetlerine uyarlayarak, müşterilerinin hizmetlerine göre şekillendirip sunmak zorunluluğundalar. Teknolojinin bu gelişimi ile neredeyse her türlü işletme için geleneksel ticaretten, e-ticarete geçmek kaçınılmaz hale gelmiştir. E-ticaret; işletmeleri, tedarikçileri, müşterileri ve teknolojiyi yakından etkilemektedir. İşletmelerin örgüt yapılarını, bilgi teknolojilerinin kullanımını, ticaret yapı ve gerçekleşme ortamını, tedarik sürelerini, müşterilerin tutum ve isteklerini şekillendirmektedir.

Günümüzde sadece ürünlerin akışı değil, bilgi akışı da çok önemli hale gelmiştir. Bir yönetici, “Lojistik gittikçe daha çok bilgiye bağımlı hale geliyor; hatta lojistik bilgidir.” demiştir. Bu yargı, lojistik performansı için bilgi sistemlerinin oynadığı anahtar rolü göstermektedir. Daha önce tanımda da belirtildiği üzere, lojistiğin temel amacı doğru ürünü, doğru müşteriye, doğru yerde, doğru şartlarda ve doğru zamanda, mümkün olan en düşük toplam maliyetle sunmaktır. Bu amaca eksiksiz ulaşmak için, e-lojistik uygulamalarından faydalanmak gerekmektedir.

E-ticaretin, lojistik ve tedarik zinciri yönetimindeki etkilerinin henüz tam olarak anlaşılır durumda olmaması nedeniyle e-lojistiği kapsamlı bir şekilde tanımlamak zordur. E-lojistik; daha fazla bilgi ve hizmetin sunulduğu, geleneksel lojistiğin gelişmiş şeklidir. Daha açık bir anlatımla; geleneksel lojistik süreçlerinde (satın alma, depolama, müşteri hizmetleri vb.) internet teknolojilerinin temel alındığı sistemdir. Elektronik ticaretin gelişimi ile geleneksel lojistik kökten değişmiş; çevik ve yüksek hızlı bir lojistik yaklaşımı gerekli hale gelmiştir. Geleneksel lojistik ile e-lojistik karşılaştırıldığında, en temel farkın lojistik görüşünün değişiminde yaşandığı görülmektedir. Artık müşteriler “satın alma düğmesi” ne bastıkları andan malları teslim alma zamanına kadar-bazı durumlarda malların dönüş anları- kendilerine özgü, esnek ve yüksek hızlı, hizmet devamlılığı olan teslimatlar talep etmektedirler. Elektronik ortamda gerçekleşen alışverişler, ister nihai tüketiciye yapılsın ister işletmeler arasında yapılsın fiziki ortamda bir nakliye ve teslimle sonuçlanır. Bu nedenle, elektronik ticaretin lojistik sektöründe önemli bir büyüme yaratacağı açıktır.

E-Lojistik İle Geleneksel Lojistiğin Karşılaştırılması

E-Lojistik Faaliyetleri

Değişen ürün ve hizmet talepleri, işletmelerin yapılarını değiştirmelerini ve bu yapıya uygun faaliyetler geliştirmelerini gerektirmiştir. Günümüzde lojistik işletmeleri, faaliyetlerini hızlı ve eş zamanlı bilgi paylaşımı sunan sistemler geliştirerek düzenlemektedir.

E-lojistik öğelerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Depolama,
• Ambalajlama ve Yükleme,
• Satın Alma,
• Taşıma Yönetimi,
• Geri Dönüşüm,
• Stok Planlama ve Kontrol,
• Talep Tahmini,
• Müşteri Hizmetleri,
• Sipariş Süreci,
• Diğer Hizmetler.

E-Lojistiğin Faydaları

• Tüm tedarik zincirinde tam açıklık olması,
• Zaman, maliyet ve varlık rezervi fonları barındırması,
• Daha yüksek sınırlara sahip olması,
• Daha iyi verimlilik sağlaması,
• Hızlı korelasyonlu olması,
• Ekonomik avantajlara sahipliliği,
• En yüksek ayrıntı düzeylerine erişebilmesi,
• Gerçek zamanlı seçim yardımı yapabilmesi,
• Gönderici / yararlanıcı / memnuniyet tedarikçisi ortaklığını düzenleyebilmesi,
• Ulaşımı geliştirebilmesi,
• Taşıma belgelerinin dijitalleşip çevreci olması,
• Daha kolay izleme ve takibe olanak sağlaması,
• Performans gözlemi yapılabilmesi,
• Sipariş hazırlama ve gönderme tek bir çerçeve üzerinden gerçekleşmesi,
• İç lojistiğinizin yönetilebilmesi,
• İhtiyacı olan noktalara son derece güvenli ikmal düzenlemesi,
• Dağıtım merkezlerinde ve iş istasyonlarında daha iyi üretkenlik sağlayabilmesi.

KAYNAKÇA: 

Notları için Dr. Pelin Bolat’a teşekkürler.

Yazar:

Abdullah DEMİRKIRAN

İstanbul Teknik Üniversitesi- Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği