Hakan KAPLAN NASIL BAŞLANIR?
Bir tasarımcı ilk olarak tasarlayacağı teknenin ana boyutlarına karar vermek zorundadır.
Ana boyutlar karar verdikten sonra tasarıma başlamak için belirli yöntemler vardır. Uzunluğu sebebi ile burada bahsedilmeyecektir. Ancak tecrübeli bir tasarımcı işe diğer yatlardan elde ettiği verilere dayanarak (örneğin; 20m lik benzer amaçlı başka birkaç teknenin verilerini bu tekne için kullanmak, elde edeceği verilerden en iyi ve en çok işe yarayan tasarımı kullanmaktır.)
Tasarımcı bu işleri yaparken belirli kısıtlamalara dikkat etmelidir. Örneğin yatın veya herhangi bir teknenin hızı yalnızca gemi boyu ile orantılıdır. Bu sebepten ötürü boy kısıtında da diğer kısıtlamalarda edildiği gibi dikkat edilmelidir.
Hiçbir tasarımcı tek denemede bir yatı veya gemiyi tamamlayamaz, yat tasarımı sonsuz bir süreçtir. Yani şu anda sorun teşkil etmeyen bir veri daha sonraları karşımıza ciddi sıkıntılar çıkarabilir. Bu gibi durumlarda işe en baştan başlamak en doğrusu olacağı gibi en az zaman alan yöntem de olmuş olacaktır. Tasarımcılar gemi tasarımında genellikle dizayn siprali denen bir spirali kullanmaktadır. Burada dizayn spiralinden de bahsedilmeyecektir.
İlk olarak
Ana boyutlara karar verdikten sonra ve belirli kısıtlar ortadan kaldırıldıktan sonra yapılacak ilk iş bir endaze tablosu oluşturmak olabilir.
Endaze tablosunda en kesit yani (ön), profil görünüş (yan) ve su hatları (üst görünüş) olarak verilmektedir. Ek kısmında bir örnek sunulmuştur.
Ön görünüşte geminin postaları (destek elemanı, binanın kolonları gibi düşünülebilir) gösterilmiştir. Bir geminin sadece bu endaze tablosunun ölçekli ölçeksiz farketmez bir resmi kullanılarak gemi olduğu gibi tasarlanabilir. Bir tasarımın %40 nıbu adım oluşturur.
İKİNCİ OLARAK
Geminin alanı ve hacmi ile beraber gerekli ölçüler simpson kuralı, trapez kuralı gibi yaklaşık integralalma yöntemleri
CAD (bilgisayar destekli tasarım)programlarından yaralanmak tasarım sürecine büyük hız kazandıracaktır.
ÜÇÜNCÜ OLARAK
Alan hesabı ve deplasman hesaplarının ardından gerekli bağıntılar elde edilmiş oldu.
Daha sonra tasarıma;
1cm batma tonajını hesaplamak,
Meyilli su hatlarını çizmek,
Bon-Jean eğrilerini çizmek
ile devam edilebilir.
DÖRDÜNCÜ OLARAK
Bu adımlar tamamlandıktan sonra artık geminin ağırlık dağılımı hesaplanmalıdır. Aksi taktirde sürece devam edilemez.
Genel bir yerleşim planı ile işe başlanabilir. Ek kısmında genel bir yerleşim planı verilmiştir.
Genel yerleşim planının ardından ağırlık dağılımının doğru şekilde yapılması için gemi üç boyutta tasarlanmalıdır. Gemiyi üç boyuta taşımak için iki boyutta bulunan endaze planından yardım alınması isabet olacaktır. Kalınlıklar istenilen ülkenin Loyd Kurallarına göre verilebilir.
Loyd bize minimum gereklilikleri verir. mevcuttur. Örnek üç boyutlu tasarım resimleriek kısmında verilmiştir.
Dizayn bu aşamaya geldikten sonra doğru bir ağırlık dağlımı yapılabilir.
Ardından;
kesme kuvveti eğilme momenti hesapları,
enine stabilite,
boyuna stabilite,
yelken alanı hesabı,
salma hesabı,
dümen hesabı,
- burada bahsedilmeyen birkaç hesap daha yapılabilir.
Son olarak işçilik resimleri de hazırlanıp tasarım sunuma hazır hale getirilmiş olur.
DARGEB içerik yazarı Halil KARACA
Dip not:
Bahsedilen yat tamamen Halil Karaca’ya ait değildir. Bir grup çalışmasıdır.
Yat tasarım çalışmasına destek verenler:
Mehmet Alp TOY
Cem AVCI
Bahattin ÖNEL
Emrah KENAR
Sadık BÖREKÇİ
