Alabora - Bilal AKTAŞ (1450 – 29 Mayıs 1500), Portekizli denizci ve kâşif. Afrika kıtasının güney ucu olan Ümit Burnu’nu ilk kez gemiyle keşfedip, yerleşen Avrupalıdır. 1488’de Afrika’nın en güney ucunda yelken açtı, bunu yapan ilk Avrupalı oydu, daha sonra Avrupa’dan Asya’ya giden rotayı kurdu.
Londra’daki Güney Afrika Yüksek Komisyonu’ndaki Bartolomeu Dias Heykeli
Ek 1: https://www.history.com/topics/exploration/bartolomeu-dias
Ek 2: https://exploration.marinersmuseum.org/subject/bartolomeu-dias/
Erken yaşamı hakkında çok az şey biliniyor. Portekiz Kralı II. John; onu, 10 Ekim 1486’da, Hindistan’a bir ticaret yolu bulma umuduyla gizli tutulması gereken bir göreve alır. II. John, Dias’i Afrika’nın güney ucunda yelken açması için bir sefere başkanlık etmesi için atamıştır. Bu görev Afrika kıtasının en uç noktasına gitmek, burayı dolaşmak ve eğer mümkünse Hindistan’a kadar giderek bu deniz yolunu keşfetmekti. Kendisine bu görev için üç gemi verildi. Filo Afrika kıyıları boyunca ilerleyerek, daha önce Portekizlilerin inmediği kadar güneye indi. Daha sonra isteği dışında doğuya yöneldi ve Groot Vis Nehri’nin ağzına ulaştı. Burada artık yönün kuzeye doğru döndüğü fark ediliyordu. Böylece Dias yetmiş yıldır aranan Afrika’yı dolaşarak Hindistan’a açılan yolu keşfettiğini fark etmiş oldu. Dias aslında Ümit Burnu’nu dolanmıştı. Ancak mürettebatında baş gösteren bir hastalıktan dolayı geri dönmek zorunda kaldı. Geri dönüş yolunda Ümit Burnu’nu Fırtınalar Burnu olarak adlandırdı. Bugünkü isim olan Ümit Burnu, Portekiz Kralı Joao tarafından, yakında Hindistan yolu keşfedilecek ümidiyle verilmiştir. Bazı kaynaklar ise bu ismin, gemicilerin moralini bozmamak gayesi ile değiştirildiğini söyler. Bu seyahat gizli tutulduğundan elde yazılı olarak detayları anlatan bir belge ve çizimler hiç mevcut olmamıştır.
Önceki yıllarda Portekizli denizciler, Atlantik Okyanusu’nun Güney Avrupa ve Batı Afrika açıklarında Cape Verde Adaları ve günümüz Sierra Leone’ye kadar olan bölgelerini keşfetmişti. 1480’lerin başlarında Diogo Cão bu iki seferde (ikincinin sonlarına doğru öldü) Kongo Nehri’nin ağzını keşfetmiş ve Ekvator’un güneyinde günümüz Angola ve Namibya’ya yelken açmıştı .
Portekiz ve diğer Avrupa ülkeleri, Asya ile zaten uzun süredir ticaret bağlarına sahipti, ancak Osmanlı İmparatorluğu’nun Bizans İmparatorluğu’nun kalıntılarını fethi nedeniyle 1450’lerde zorlu kara yolu kapatılmıştı. Portekiz için büyük bir denizcilik zaferi olan Dias’ın atılımı, Hindistan ve diğer Asyalı güçlerle ticaretin artmasına kapı açtı. Ayrıca Cenevizli kaşif Christopher Columbus’a (1451-1506) ve ardından Portekiz’de yaşamasına neden oldu.
Korkulan Cabo das Tormentas’ta fırtınalar on üç gemilik filoyu vurdu. Mayıs 1500’de, Dias’ın da dahil olduğu gemilerden dördü enkaza uğradı ve tüm mürettebat denizde kayboldu.
Dias 29 Mayıs 1500’de yapmakta olduğu ikinci seferinde Güney Afrika açıklarında (kendi keşfi olan Ümit Burnu yakınlarında) yakalandığı bu fırtınada bütün mürettebatıyla birlikte ölmüştür.
Ek 3: https://en.wikipedia.org/wiki/Bartolomeu_Dias
KAYNAKÇA:
https://www.history.com/topics/exploration/bartolomeu-dias
https://en.wikipedia.org/wiki/Bartolomeu_Dias
https://www.history.com/topics/exploration/bartolomeu-dias
https://en.wikipedia.org/wiki/Bartolomeu_Dias
Emine Aleyna Küçüksolak
