CAN KURTARMA VASITALARI-2

Can Filikaları:

• Can filikaları, taşıyacağı insan ve teçhizat tam yüklü iken dalgalı denizlerde geniş denge alanı ve yeterli fribord sağlayacak boyutlarda katı malzemeden inşa edilecektir. Filika delindiği takdirde pozitif denge sağlayacak şekilde olacaktır.
• Can filikaları tam yüklü olarak, sakin suda 5 knotla seyreden bir gemiden denize indirilebilecek ve yedekte çekilebilecek mukavemette yapılacaktır.
• Can filikasının teknesi ve katı cisimden olan üst örtüsü yanmaz veya ağır nitelikte bir malzemeden olmalıdır.
• Oturak yerleri mümkün olduğu kadar alçak, sabit ve her 100 kg ağırlığında ve gerekli sayıda insanı taşıyabilecek şekilde olacaktır. Her oturma yeri açıkça belirtilecektir.
• Metal can filikaları tam yüklü toplam ağırlığının 1.25 katı, diğer can filikaları tam yüklü toplam ağırlığının 2 katı ağırlıkta yüke dayanıklı olacak ve kalıcı bükülme olmayacaktır.
• Can filikaları tam yüklü olarak 3.5 m/s HIZLA GEMİ BORDASINA YANDAN ÇARPMA VE 3 METRE YÜKSEKLİKTEN SUYA DÜŞME ETKİLERİNE DAYANIKLI OLACAKTIR.
• Hiçbir can filikası 150 kişilikten fazla olmayacaktır.
• Her yük gemisi can filikası, filikaya binme talimatı verildikten sonra tüm insanların 3 dakika içinde filikaya binebilecekleri şekilde olacaktır.
• Her yolcu gemisi can filikası filikaya binecek tüm insanların çabuk binebilecekleri şekilde olacaktır.

• Filikanın her iki bordasında şeytan çarmıhı olacak ve bu çarmıhın en alt basamağı filikanın boş su hattına 0.4 metreden daha yakın olmayacaktır.
• Filika yapısı denizdeki insanların veya sedyedeki bir insanın filikaya alınmasına uygun olacaktır.
• Filikalarda yürünebilen yerlerin bitiş noktaları kaygan olmayacaktır.
• Can filikaları yüzme özelliği olan madde ile yapılacak ve malzeme, deniz suyu ve petrolden etkilenmeyecek. Bu özelliğe ek olarak tüm teçhizatı ile birlikte suyla dolu olduğu veya delindiği zaman, filikada yüzdürme yeteneği olacaktır.
• Filikada taşınabilecek insan sayısının %50’si filikanın omurga hattının bir tarafına normal şekilde oturduklarında en alçak küpeşte yüksekliği su hattından filika boyunun %1.5’i kadar veya 100 mm olacaktır.(Büyük olan geçerlidir.)
• Her can filikası sıkıştırma ile ateşlenen makine ile yürütülecek ve yakıtın patlama noktası 43°c’den düşük olmayacaktır. İlk hareketi ya elle olacak yada iki ayrı şarj edilebilen aküsü olan marş motoruyla olacaktır. Marş motoru 15°c’lik ortamda 2 dakikada makineyi çalıştırabilecektir. Makine, filika suyun dışındayken en az 5 dakika çalışabilecek durumda olacaktır. Gene makine krank şaft merkez hattına kadar su almış vaziyette çalışabilecektir. Şanzımanlı olacak ve ileri-geri hareket edebilecektir.
• Pervane yüzen insanlara zarar vermeyecek, denizdeki cisimlerden zarar görmeyecek şekilde muhafazalı olacaktır.
• Filika makinesi, filika tam yüklü iken filikayı 6 knot süratle götürebilecek güçte olacaktır.
• Ayrıca 25 kişilik tam yüklü filikayı yedeklediğinde ise sürati 2 knot olacaktır.
• Filikada 24 saat yetecek kadar yakıt bulunacaktır.
• Filika motoru ve teferruatı kolayca yanmayan bir malzemeden yapılmış bir muhafaza altında olacaktır.
• Filika motoru çalışırken telsizi etkilenmeyecektir.
• Telsiz aküleri makine çalıştırmak için kullanılmayacaktır.
• Motor çalıştırma talimatı, motor kumanda yerine yakın ve görünür bir yerde asılı olacaktır.
• Her filikada en az bir adet lavra deliği olacak ve lavra tapası filikaya zincir veya iple bağlı olacaktır. Ayrıca bu lavralar filika suda iken filikaya su girmeyecek şekilde dizayn edilecektir.
• Filika içindeki suyu boşaltmak için etkili bir tahliye sistemi olacak ve bu otomatik olarak kendi kendine suyu boşaltacaktır.
• Her can filikası denize indirme tertibatındaki palangaları aynı anda serbest bırakabilecek kanca donanımına sahip olacaktır. Bu donanım kancalar üzerinde yük yokken ve kancalar üzerinde yük varken serbest bırakabilecek şekilde donatılmış olacaktır.
• Kancalar, filika tam yüklü toplam ağırlığının kanca sayısına bölünmesinden sonra elde edileek rakamın 6 katı emniyet faktörüne göre yapılacaktır.
• Her can filikası baş pariması gerildiği zaman serbest bırakılabilecek şekilde bir aparatla donatılacaktır.
• Her filikada telsizin kendisinin, anteninin ve toprak hattının bağlanabileceği aparatlar olacaktır.
• Her filikada borda kızağı ve usturmaçalar olacaktır.
• Filika örtüsünün veya muhafazasının en üst noktasında, 2 mil mesafeden gözükebilen, 12 saat süreyle ışık gösteren, elle kontol edilen bir fener olacaktır. Bu fener çakarlı ise ilk 2 saatlik sürede dakikada 50’den az olmayan çakışlar yapacaktır.
• Filika içini aydınlatmak için 12 saatten az olmayan sürede ışık veren bir kaynak olacaktır. Ancak bu maksat için gaz lambası kullanılmayacaktır.
• Filikanın üstünde ve yanlarında ışık yansıtıcı bantlar/radar reflektörleri bulunacaktır.
• Geminin adı ve bağlama limanı filikanın her iki baş omuzluğuna büyük harflerle yazılacaktır. Ayrıca gemi adı ve filika numarası üstten görünür şekilde yazılacaktır. Öte yandan filikanın ölçüleri ve taşıyabileceği insan sayısı filikanın bordasına yazılacaktır.
• Her can filikasında dümen tutma mevkiinden filikanın baş ve kıç donanımları gözükecektir.

CAN FİLİKALARININ ÇEŞİTLERİ:

1. Kısmen Kapalı Can Filikaları:

• Bu filikalarda yukarıda anlatılan özelliklere ek olarak, filikanın üstünde, başta ve kıçta filika boyunun %20’sinden az olmayacak şekilde katı bir maddeden örtü olacaktır.
• Bu katı örtülerin arasında filikayı ve içindekileri dış etkilerden koruyan, su geçirmez, en çok iki kişi tarafından kurulabilen ve katı parçalarla destekli bir örtü olacaktır. Bu örtü ısı geçirmeyecek şekilde iki katlı yapılmış olacaktır.
• Filikanın baş ve kıçında su geçirmez iki kaporta olacaktır.
• Filika kapatılmış durumda içindekilere yeterli havayı sağlayacak yapıda olacaktır.
• Filikanın ters dönmesi durumunda içindekiler rahat dışarı çıkabilecek durumunda olacaktır.
• Filika telsizi ve kullanıcısı için bir bölme olacaktır.

2. Kendi Kendine Doğrulan Kısmen Kapalı Can Filikaları:

• Yukarıdaki esaslara ilaveten baş ve kıç katı bölmelerdeki perdelerden can yelekli bir kişi geçebilecek durumda olacak, filika örtüsünde pencere bulunacak, katı örtülerde güvertedeki insanların tutunabilmesi için tutunabilmesi için tutamaçlar bulunacaktır.
• Denize indirme ve gemiye alma işlemleri barınağın içinden yapılabilecektir.
• Baş ve kıçta dışardan suyun girmesini önleyecek şekilde ayarlanabilen, açılıp kapanabilen havalandırmalar olacaktır.
• Filika kürekle yürütülebilir olacaktır.
• Oturma yerlerine emniyet kemeri bulunacak ve bu kemerler 100 kg’lık bir kişiyi emniyetle tutabilecek şekilde olacaktır.
• Filika tam yüklü olarak kendi kendine doğrulabilecek özellikte olacaktır.
• Makine kontrol ve kumandası dümenci mevkiinde bulunacaktır.
• Makine, filika ters döndüğünde çalışabilir olacak ya da filika ters döndüğünde kendiliğinden vuracak, filika düzeldiği ve su boşaldığı zaman çalışacak düzende olacaktır.
• Ters dönmelerde makinedeki yağ kaybı en fazla 250 ml olacaktır.

3. Tam Kapalı Can Filikalar:

• Genel yapı kurallarına ilaveten, filikanın katı cisimden yapılmış su geçirmez bir barınağı olacaktır. Bu barınak içindekileri sıcak ve soğuktan koruyacaktır.
• Barınak su geçirmez kaportalara sahip olacak ve filikalardan çıkmadan filikayı denize indirme ve gemiye alma işlemi yapılabilecektir.
• Kaportalar içerden açılıp kapanacak ve istenirse daima açık tutulabilecek şekilde olacaktır.
• Filikalar kürekle yürütülebilecek tarzda olacaktır.
• Filika ters dönmüş vaziyette tam yüklü insan dahil tüm ağırlığı taşıyabilecek güçte olacaktır.
• Filikanın her iki tarafında pencereler olacaktır.
• Güvertede insanların tutabileceği tutamaçlar olacaktır.
• Girişlerden oturma yerlerine giden insanlar bir engeli veya oturma yerlerini aşmak zorunda kalmayacaklardır.
• İçindekileri filika motorunun meydana getireceği alçak hava basıncından koruyacaktır.
• Makine ekzost boruları, hava kanalları ve diğer delikler tekne devrildikten sonra tekrar normal halini aldığında otomatik olarak makinedeki suyu dışarı atabilecek durumda olacaktır.
• Makine ters dönme durumunda da çalışacak veya ters dönmede duracak, düzeldikten sonra hemen çalışacaktır.

4. Serbest Düşmeli Can Filikaları:

Yukarıdakilere ilaveten, serbest düşmeli can filikaları gemi 20°’den az olmayan meyilde ve 10°’ye kadar uygunsuz trimde olduğu taktirde dahi geminin boş seyir durumunda suya indirildiğinde doğan zararlı ivmeye karşı koyabilecek sağlamlıkta olacaktır.

5. Kendinden Hava Destekli Can Filikaları:

• Yukarıdakilere ilaveten, filikada tüm girişler ve delikler kapalıyken filika içindeki hava güvenli ve solunuma yeterli olacak ve makine 10 dakika çalışabilecektir.
• Bu süre içinde filika iç basıncı dış basıncın altına düşmeyecek veya basınç farkı 20 milibardan fazla olmayacaktır.
• Beslenme havasının basıncını gösteren göstergeler olacaktır.

6. Yangından Korunmalı Can Filikaları:

• Yukarıdakilere ilaveten, filika, kendini saran petrol yangınına karşı en az 8 dakika süreyle içindeki insanları koruyabilecektir.
• Filikada filikayı koruyan su püskürtme sistemi olacak ve düzen kendinden denizden emiş yapan pompa ile donatılacaktır.
• Deniz suyu emme girişi su üzerindeki patlayıcı sıvıların sisteme girmesine mani olacak düzende olacaktır.
• Sistem bol tatlı suyla yıkanabilecek ve tam söndürmeyi sağlayacaktır.

CAN FİLİKASI TEÇHİZATI

GEMİLERDEKİ CAN FİLİKASI SAYISI VE YERİ:

Yük Gemilerinde;

• Geminin her iki tarafında, gemideki toplam insan kapasitesini alacak sayıda can filikası olacaktır.
• Gemi 1600 grt’dan büyük ise can filikalarından en az bir adedi motorlu olacaktır.
• Veya gemideki bütün insanları alabilecek kapasitede, geminin kıç tarafında, serbest düşmeli bir can filikası bulunacaktır.
• Boyu 85 metreden kısa, tanker olmayan yük gemilerinde, can filikası yerine can salı olabilir.

Yolcu Gemilerinde;

• Uluslar arası uzun seferler için gemide bulunan filikaların toplam kapasitesi gemideki toplam insan kapasitesinin tamamını alabilecek sayıda olacaktır ve filikalar geminin her bir tarafına eşit olarak dağıtılacaktır.
• Her bir taraftaki filika kapasitesi %37.5’dan az olmamak kaydıyla can filikası yerine can salı bulundurulmasına müsaade edilebilir.
• Uluslararası kısa sefer için, geminin her iki tarafında, gemideki toplam insan kapasitesinin %30’unu alabilecek sayıda can filikası olacaktır.
• Özel bölme standartlarına uymayan yolcu gemilerinde ise uzun sefer esasları uygulanacaktır.
• Yolcu sayısı 200’ü geçmeyen ve 500 grt’dan küçük olan yolcu gemilerinde filika yerine can salı olabilir.