Tersanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği

Tersanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği

Ülkemiz son yıllarda gemi inşa sanayi faaliyetlerinde artış gösteriyor. Bu durum da hem daha fazla tersane kurulmasına hem de daha fazla istihdam sağlanmasına sebebiyet veriyor. Tersanelerdeki iş sağlığı ve güvenliği de daha fazla önem arz ediyor. 

Tersaneler, iş kazaları ve meslek hastalıkları açısından yüksek potansiyeli olan iş yerleri. Ülkemizdeki tersanelerde yıllar içinde birçok işçi hayatını ne yazık ki güvenli bir ortam sağlanamadığı için hayatını kaybetti. Ancak bu olumsuz tabloyu tersine çevirmek hiç de zor değil. Gerekli koşullar sağlandığı zaman tersanelerde güvenli bir ortam yaratılabilir. 

En tehlikelileri hangileri? 

Gemi sanayinde işçi sağlığı ve güvenliği konusuna baktığımızda, ağır sanayi ile kol kola olan gemi yapımı oldukça tehlikeli olabiliyor. Örneğin vinçlerle ağır parça taşınması, kaynak işleri, kesim işleri (CNC kesme, optik kesme), elektrik çalışmaları (özellikle yüksek voltlu işler), gemi tamir ve imalatında talaşlı metal işçiliği (freze, taşlama vb.), boya işçiliği, iskeleler ve yüksekte çalışma gibi işlemler önlem alınmadığında hem iş kazalarına hem de meslek hastalıklarına neden oluyor.  

Nasıl önlem alabiliriz? 

Tersanelerde iş kazalarını önlemek için alabileceğimiz birçok önlem var. Bunların başında ise aşağıda sıralanan maddeler geliyor: 

• Çalışanlar iş sağlığı ve iş güvenliği konusunda eğitilmeli ve bu eğitimler periyodik olarak tekrarlanmalı. 
• Tüm tersane bölümlerini kapsayacak şekilde iş yerinin risk değerlendirilmesi yapılmalı. 
• Çalışanlara acil durum ve yangın eğitimleri verilmeli.
• Makine ve tesisat kontrolleri (vinç, forklift, asansör, basınçlı kaplar, kazanlar, elektrik tesisatı kontrolleri; paratoner ölçümleri) mutlaka yapılmalı 

Tersanelerde iş kazalarını incelediğimizde, bunların bir çoğunda kişisel hatalar ön plana çıkmakta olup, bu durum yeterli eğitim almamış çalışanlar, genç çalışanlar, acemi işçilerin yaptığı hatalardır. İş kazaları ancak çalışanlara periyodik olarak iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri verilerek önlenir.Bununla birlikte işyerlerinin fiziki yetersizliklerinden olan kazalarda küçümsenmeyecek boyutlardadır. İşyerleri sürekli olarak kapasitelerini arttırma düşüncelerinin yanında, çalışanların iş güvenliklerini sağlayacak güvenlik ve sağlık yatırımlarını da dikkate almalıdır. Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de gemi inşa sanayinde önce insan anlayışı olmalı, üretimi arttırma çabası hiçbir zaman insan hayatını riske atmamalıdır.

KAZA KADER DEĞİLDİR

ILO ( Uluslar arası çalışma örgütü ) kaynaklarına göre Dünyada her yıl yaklaşık 270 milyon iş kazası meydana gelmektedir.Bu kazalar sonucunda her gün 5bin kişi iş kazalarında yaşamını yitirmekte, 160 milyon kişi meslek hastalığı geçirmekte , 22 bin çocuk iş kazalarında ölmektedir.

Bilim ve teknolojide yaşanan hızlı gelişmeler, hızlı sanayileşmeyi de beraberinde getirmiş ve hızla gelişen sanayileşmeye bağlı olarak; işyerlerinde yeterli önlemlerin alınmaması her yıl artan iş kazaları, meslek hastalıkları ve çevre kirliliği, insan ve çevre sağlığını tehdit eder bir noktaya ulaşmıştır.Üretim araç ve gereçlerinin uygunsuzluğu, üretim süreçlerinde kullanılan ürün, yarı ürün ve ham maddelerden kaynaklanan zararlı etmenler, çalışıla ortamın ve üretim süreçlerinin yetersiz ve olumsuz koşulları çalışanların en temel hakkı olan yaşama ve çalışma hakkını tehdit ettiğinde iş güvenliği konusunda gerekli önlemlerin alınmasını zorunlu kılmaktadır.

• İşçi sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünün günün koşullarına uygun bir biçimde tüm ilgili kesimlerin görüş ve önerileri alınarak yaşama geçirilmesini,
• Küreselleşme politikaları ile özelleştirmeler sonucunda ortaya çıkan sorunların giderilmesi için tüm çalışanlara iş güvencesinin sağlanmasını,
• Tüm toplu sözleşmelerde İşçi Sağlığı İş Güvenliği konularına kapsamlı yer verilmesini ve sendikaların bu konuya daha fazla sahip çıkmasını,
• İş Sağlığı İş Güvenliği Kurullarının işlevsel hale getirilmesini, bu kurulların eğitilmiş ve yetkilendirilmiş kişilerden oluşturulmasını,
• Tüm çalışanlara işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda sürekli eğitim verilerek bilinçlendirilmesinin sağlanmasını,
• İş kazası araştırmalarının daha gerçekçi ve güvenilir olmasını,talep ediyoruz. Asıl amacı iş güvenliğinin sağlanmasına yönelik olan bu kontrollerin yapılmaması veya uygun olmayacak şekillerde yapılıyormuş gibi gösterilmesi nedeni ile ülkemizde sıkça iş kazaları görülmekte ve bu durum, bu cihazlardan kaynaklanan iş kazaları sonucu mal ve can kaybının artmasına neden olmaktadır.

Tersanelerde yaşanan ölüm olaylarında da karşımıza taşeronlaşma çıkmakta. Taşeronlaşma ile kayıt dışı, sendikasız, eğitimsiz işçi çalıştırılmaktadır. Çalışanlar 4857 sayılı iş yasasına göre iş başı eğitimi ile iş sağlığı ve iş güvenliği eğitimi verilmeden çalıştırılmaktadır. Ayrıca iş güvenliği ile ilgili gerekli önlemler almak yerine en son çare olan koruyucu kişisel donanım verilerek göz boyamaktadır.

Yani sadece işçiye iş ayakkabısı ve baret verilerek iş kazaları önlenemez.

Bunların dışında iç ve dış denetimin olmaması da kazalara davetiye çıkarmaktadır. Özellikle kamunun yapması gereken dış denetim mekanizması işlememekte ve ölümlerden sonra denetim yapılmaktadır.Ölümlerin en önemli sebeplerinin başında denetimsizlik gelmektedir

• Çalışanların periyodik sağlık muayeneleri yapılmalı. İlk işe girişte istenen göğüs filmleri, akciğer kontrolleri, akciğer fonksiyon testleri, kulak ve göz muayeneleri gibi. Testler periyodik olarak tekrarlanmalı. 
• Kişisel koruyucu malzeme kullanımı ve sürekli takibi yapılmalı. Çalışanlar tersanede mutlaka baret, çelik burunlu ayakkabı, kulak koruyucuları; yüksekte çalışanlar paraşüt tipi emniyet kemeri ve yaptıkları işe göre toz ve gaz maskeleri, gözlük ve eldiven kullanmalı. İş veren çalışanlara tüm kişisel koruyucu malzemeyi temin etmek ve kullandırmak ile, işçi ise bu malzemeleri kullanmakla yükümlüdür.

En çok hangi kazalar görülüyor? 

İstatistiksel sonuçlara göre tersanelerde en çok sırasıyla şu kazalar görülüyor:  

• Motorlu taşıtın diğer bir vasıtaya, bir cisme veya bir insana çarpması 
• Kaza neticesi zehirlenmeler
• Kişilerin yüksek bir yerden veya çukur, derin bir yere düşmesi 
• Kaza neticesi suda boğulma ve suya düşme
• Yanıcı maddelerin ateş alması ve patlamasından ileri gelen kazalar 
• Basınç altındaki bir cismin patlamasından çıkan kazalar 
• Sıcak bir maddeden, sıvıdan, gazdan alevden meydana gelen kazalar 
• Çökmeler

En çok hangi hastalıklar görülüyor? 

Gemi inşa ya da tersanelerde en çok görülen hastalıklar özellikle akciğer hastalıklarıdır (silikozis, siderozis, pnomokonyoz vb.). Bunun yanı sıra işitme kaybı ve uzun süre maruz kalınan titreşimden ortaya çıkan denge kaybı meslek hastalıklarının arasında yer alıyor. Bu hastalıklar saptandıktan sonra ise iş yeri gerekli sorumluluğu almak durumundadır.  

‘’ Önlenemeyecek İş Kazası Yoktur ’’

Kaynakça:

Corpus Sigorta  “Tersanelerde İş Sağlığı Ve Güvenliği” Erişim:02/02/2024

https://corpussigorta.com.tr/blog/risk-muhendisligi/tersanelerde-is-sagligi-ve-guvenligi-180

İş Sağlık Dergisi  “Tersanelerde İş Güvenliği” Erişim:02/02/2024

http://www.istesaglikdergisi.com.tr/index.php/2008/05/02/tersanelerde-is-guvenligi/