TÜRK DENİZ KUVVETLERİ’NİN FIRKATEYNLERİ VE KORVETLERİ

TÜRK DENİZ KUVVETLERİ’NİN FIRKATEYNLERİ VE KORVETLERİ

1. Savaş Gemileri

1.1 Fırkateynler 

1.1.1 Gabya Sınıfı

Gabya sınıfı ya da G sınıfı, 1970’li yıllardan 2010’lu yıllara kadar ABD donanmasının kullandığı güdümlü roket gemisi sınıfı olan Oliver Hazard Perry sınıfına ait olan ve sonradan Türk Deniz Kuvvetleri envanterine SAP programı çerçevesinde devredilen gemilerden oluşan sınıftır. Gabya sınıfı gemileri GENESİS(Gemi Entegre Savaş İdare Sistemi) projesi ile modernleştirilmiştir.

1.1.1.1 TCG-Gaziantep (F-490)

Bath Iron Works tarafından inşa edilen USS Clifton Sprague (FFG-16) adı ile 16 Şubat 1980 tarihinde denize indirildi. Görevlendirildiği 21 Mart 1981 tarihinden 21 Haziran 1995 tarihine kadar ABD donanmasında hizmet verdi. 27 Ağustos 1997’de Türk donanmasına transfer edildi. Adı TCG-Gaziantep (F-490) olarak değiştirildi ve G sınıfı bir fırkateyn haline getirilerek Türk donanmasına katıldı. 2023 yılı itibariyle aktif hizmettedir.

1.1.1.2 TCG Giresun (F-491)

Todd Pacific Shipyards tarafından inşa edilen USS Antrim (FFG-20) adıyla 27 Mart 1979 tarihinde denize indirildi ve 26 Eylül 1981 tarihinden 8 Mayıs 1996 tarihine kadar Amerikan donanmasında hizmet vermiştir. 27 Ağustos 1997’de Türkiye tarafından satın alınmış, adı TCG Giresun (F-491) olarak değiştirilmiştir. TCG Giresun, Birleşmiş Milletler’in korsan avı operasyonlarına katılmıştır. 2011’de Libya İç Savaşı sırasında NATO’nun koyduğu ablukada ve Türk vatandaşlarının bölgeden tahliyesinde görev almıştır.

1.1.1.3 TCG Gemlik (F 492)

Bath Iron Works tarafından  15 Mayıs 1980 tarihinde inşa edildi ve 20 Haziran 1981 tarihinde USS Flatley(FFG-21) adıyla Amerikan donanmasına katıldı. 27 Ağustos 1998’de Türkiye tarafından satın alınarak Türk donanmasına katıldı ve TCG Gemlik(F 492) ismini aldı. GENESİS projesi kapsamında ilk modernleştirilen gemidir.

1.1.1.4 TCG Gelibolu (F-493)

Todd Pacific Shipyards tarafından 27 Haziran 1981’de denize indirildi ve 19 Şubat 1983’te USS Reid (FFG-30) adıyla Amerikan donanmasında hizmete başladı. 1990’da rotasından çıkan bir Irak tanker gemisini vurarak Çöl Kalkanı Operasyonu’nun ilk atışlarını yaptı. 5 Ocak 1999’da Türkiye’ye satılarak TCG Gelibolu adını aldı. 

1.1.1.5 TCG Gökçeada (F-494)

Todd Pacific Shipyards tarafından 7 Şubat 1981’de denize indirilip 27 Kasım 1982’de USS Mahlon S. Tisdale (FFG-27) adıyla Amerikan donanmasına katıldı. 5 Nisan 1999’da adı TCG Gökçeada olarak değiştirilerek Türk donanmasına katıldı.

1.1.1.6 TCG Gediz (F-495)

Todd Pacific Shipyards tarafından inşa edildi. 20 Ekim 1979’da denize indirildi ve USS John A. Moore (FFG-19) adıyla 14 Aralık 1981’de Amerikan donanmasında görevine başladı. SAP(Security Aid Program/Güvenlik Yardım Programı) kapsamında 1 Eylül 2000’de Türk Deniz Kuvvetlerine verildi ve TCG Gediz adını alarak Gabya sınıfı fırkateyne dönüştürüldü.

1.1.1.7 TCG Gökova (F-496)

Bath Iron Works tarafından inşa edilerek 14 Temmuz 1979’da denize indirildi. 11 Ekim 1980’da USS Samuel Eliot Morison (FFG-13) adıyla Amerikan donanmasında hizmete başladı. SAP kapsamında 11 Nisan 2002’De Türk Deniz Kuvvetleri’ne transfer edildi. Adı TCG Gökova olarak değiştirilerek Gabya sınıfı fırkateyne dönüştürüldü.

1.1.1.8 TCG Göksu (F-497)

Bath Iron Works tarafından inşa edilip 3 Kasım 1979’da denize indirildi. 10 Ocak 1981’de USS Estocin(FFG-15) adıyla Amerikan donanmasında görevlendirildi. SAP kapsamında 3 Nisan 2003’te Türkiye’ye verildi. Adı TCG Göksu olarak değiştirildi ve G sınıfı fırkateyne dönüştürüldü.

1.1.2 Yavuz Sınıfı

Alman Blohm + Voss şirketi tarafından MEKO savaş gemisi ailesinin bir parçası olarak MEKO-200 tasarımının varyasyonu olarak tasarlanmıştır. Bu sınıfa ait 2 gemi Türkiye’de 2 gemi Almanya’da üretilmiştir.

1.1.2.1 TCG Yavuz (F-240)

Sınıfının ilk gemisi olan TCG Yavuz, Alman Blohm + Voss şirketinin Hamburg’da bulunan tersanesinde inşa edildi. 7 Kasım 1985’te denize indirilmiş ve 17 Temmuz 1987’de hizmete girdi. 

1.1.2.2 TCG Turgutreis (F-241)

Sınıfının ikinci gemisi olan TCG Turgutreis, Almanya’nın Kiel kentinde bulunan Howaldtswerke-Deutsche Werft şirketinin tersanesinde inşa edildi. 30 Mayıs 1986’da denize indirilmiştir. 4 Şubat 1988’te hizmete girdi. 

1.1.2.3 TCG Fatih (F-242)

TCG Fatih, Gölcük Donanma Tersanesi’nde inşa edildi. 24 Nisan 1987’de denize indirildi ve 22 Temmuz 1988’de hizmete girdi.

1.1.2.4 TCG Yıldırım (F-243)

Gölcük Donanma Tersanesi’nde inşa edilerek 22 Temmuz 1988’de denize indirildi ve 21 Temmuz 1989’da hizmete girdi. Bir dönem Somali’deki deniz haydutluğu faaliyetlerine karşı operasyonlara katıldı.

1.1.3 Barbaros Sınıfı(MEKO 200TN Track II A ve B)

Donanmamızdaki en modern fırkateynler arasındadır. Almanlarla ortak üretilmiştir. Gemilerin tasarımı Blohm + Voss şirketi tarafından MEKO savaş gemisi ailesinin bir parçası olan MEKO-200 Fırkateyn tasarımının Türk varyasyonu olarak tasarlanmışlardır. Sınıfın birinci gemisi TCG Barbaros ve üçünü gemisi TCG Salihreis Blohm&Voss tarafından Hamburg’da, diğer iki gemi olan TCG Oruçreis ve TCG Kemalreis ise Almanların desteği ile Gölcük Donanma Tersanesi’nde inşa edildi. Yavuz sınıfı fırkateynlerin geliştirilmiş, daha kaliteli ve büyük versiyonudur. 3 Nisan 2018’de ASELSAN-HAVELSAN ve Savunma Sanayi Başkanlığı arasında imzalanan sözleşme ile Barbaros sınıfı gemilerinin yarı ömür modernizasyonu projesi planlanmıştır. 

1.1.3.1 TCG Barbaros (F-244)

Barbaros sınıfının lider gemisidir. Blohm + Voss tarafından Hamburg’da 29 Eylül 1993 tarihinde denize indirilmiştir. 23 Mayıs 1997 tarihinde hizmete girmiştir ve aktif hizmettedir.

1.1.3.2  TCG Oruçreis (F-245)

Gölcük Donanma Tersanesi’nde inşa edildi. 28 Temmuz 1994 tarihinde denize indirildi. 23 Mayıs 1997’de hizmete girdi. Nisan 2014’te TCG Gediz fırkateyni, TCG Heybeliada korveti ve akaryakıt tanker gemisi TCG Yarbay Kudret Güngör’den oluşan Barbaros Türk Deniz Görev Grubu ile Nijerya’nın Lagos limanında Nijerya Donanması ve Nijerya Sahil Güvenlik personeline eğitim verdi. Yarı ömür modernizasyonuna giren TCG Oruçreis Millî Savaş Yönetim Sistemi (ADVENT SYS) ve Elektronik Sensör Sistemlerinin modernize edilmesini müteakip ilk kontrol seyrini 16 Kasım 2023 tarihinde Gölcük bölgesinde başarıyla icra etti.

1.1.3.3 TCG Salihreis (F-246)

Blohm + Voss tarafından Hamburg’da inşa edilen TCG Salihreis 26 Eylül 1997’de denize indirildi ve 22 Temmuz 1998’de hizmete girdi. 2021 yılında düzenlenen Akdeniz Kalkanı Harekatı’na katıldı. Şu an aktif hizmettedir.

1.1.3.4 TCG Kemalreis (F-247)

Gölcük Donanma Tersanesi’nde inşa edildi ve 24 Temmuz 1998’de denize indirildi. 8 Haziran 2000’de hizmete girdi. Aktif hizmettedir.

1.1.4 İstif Sınıfı

İstif sınıfı, MİLGEM kapsamında 8 gemilik planlanan yerli fırkateyn sınıfıdır. Ada Sınıfı korvet tasarımının geliştirilmiş ve genişletilmiş halidir. İ Sınıfı ya da İstanbul Sınıfı olarak da bilinir. TCG İstanbul, Deniz Kuvvetlerine teslim edilmiştir. TCG İzmir, Anadolu Tersanesi’nde TCG İzmit, Sedef Tersanesi’nde TCG İçel, Sefine Tersanesi’nde inşa edilecektir. Bu gemilerin 2026-2027 gibi teslim alınması planlanmaktadır.

1.1.4.1 TCG İstanbul(F-515)

Tuzla’da bulunan İstanbul Tersanesi Komutanlığı tarafından 19 Ocak 2017’de kızağa konmuştur. 23 Ocak 2021’de denize indirilmiş ve 20 Haziran 2023’te bitirilmiştir. TCG İstanbul, 29 Ekim 2023’te törenle İstanbul Boğazı’ndan geçen donanma gemileri arasında yer almıştır ve 19 Ocak 2024’te Türk Deniz Kuvvetleri’ne teslim edildi.

1.2 Korvetler

1.2.1 Ada Sınıfı

MİLGEM Projesi kapsamında geliştirilen Ada sınıfı, gizlilik teknolojisi ilkelerini kapsamlı bir şekilde kullanırken, yerli denizaltı savaşı ve açık deniz devriyesi yeteneklerine sahip olması amacıyla inşa edilmiştir. Sınıfın bütün gemileri İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilmiştir

1.2.1.1 TCG Heybeliada (F-511)

Ada sınıfı korvetlerin ilkidir. MİLGEM projesi kapsamında inşa edilen ilk Türk gemisidir. 22 Ocak 2007 yılında kızağa konulmuş 27 Eylül 2008’de denize indirilmiş ve 27 Eylül 2011’de Preveze Deniz Savaşı’nın yıldönümünde yapılan törenle hizmete girmiştir. 

1.2.1.2 TCG Büyükada (F-512)

Ada sınıfı korvetlerin ikincisi olan TCG Büyükada 15 Haziran 2009’da kızağa konmuş, 27 Eylül 2011’de denize indirilmiş ve 27 Eylül 2013’te hizmete girmiştir. Donanmamızdaki radar görünürlüğü en düşük olan gemidir.

1.2.1.3 TCG Burgazada (F-513)

TCG Burgazada 27 Eylül 2013’te kızağa konmuş, 18 Haziran 2016’da denize indirilmiş ve 4 Kasım 2018’de hizmete girmiştir.

1.2.1.4 TCG Kınalıada (F-514)

TCG Kınalıada 18 Haziran 2016’da kızağa konmuş, 3 Temmuz 2017’de denize indirilmiştir. 29 Eylül 2019’da hizmete girmiştir.

KAYNAKÇA:

• Vikipedi. “Fırkateyn”. Erişim : 18.03.2024  https://tr.wikipedia.org/wiki/F%C4%B1rkateyn
• Vikipedi. ” Korvet ”  . Erişim  :  18.03.2024 https://tr.wikipedia.org/wiki/Korvet

    İNANÇ SEVİNÇ – ORDU ÜNİVERİSTESİ