Geminin Hukuki Niteliği

                                             GEMİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ

TMK m. 762 hükmüne göre gemi, taşınır maldır. eTTK uygulamasında geminin hukuki niteliği konusunda bir tereddüt olmamasına rağmen, TTK’nın 936. maddesinde “Sicile kayıtlı olup olmadıklarına bakılmaksızın bütün gemiler bu Kanunun ve diğer kanunların uygulanmasında taşınır eşyadandır.” hükmüne yer verilmiştir. 

Bu maddeyi takip eden TTK m. 937 hükmü

(1) Bu Kanunda, İcra ve İflas Kanununun taşınmazlara ilişkin hükümlerine tabi olacağı açıkça bildirilen gemiler hakkında 936 ncı madde hükmü uygulanmaz. 

(2) Türk Medenî Kanununun 429 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi ile 444 üncü, 523 üncü ve 635 inci maddelerinin uygulanmasında, “taşınmaz” terimine yapı hâlinde veya tamamlanmış olan bütün gemiler ve “tapu sicili” terimine “gemi sicilleri” de dâhildir. Şeklindedir. 

Gemi Niteliğinin Ortadan Kalkması

Kurtarılamayacak şekilde batan veya tamir kabul etmez hale gelen ya da devamlı olarak suda hareket etmesini gerektirmeyen bir amaca tahsis edilen geminin gemi olma niteliği ortadan kalkar. TTK’nın uygulanması bakımından denize elverişsiz hâle gelmiş olan bir gemi, tamiri hiç veya bulunduğu yerde mümkün değilse ve tamir edilebileceği bir limana götürülemezse, “tamir kabul etmez gemi” sayılır (TTK m. 933).

Tamir giderleri, geminin, eski ve yeni farkı gözetilmeksizin, önceki değerinin dörtte üçünü aşacaksa, “tamire değmez gemi” sayılır. 

Önceki değer, 

1. denize elverişsizlik bir yolculuk sırasında meydana gelmişse, geminin yolculuğa çıkarken sahip olduğu değer; 
2. diğer hâllerde, gemi denize elverişsiz hâle gelmeden önce sahip olduğu veya gereği gibi donatılmış olması hâlinde sahip olacağı değerdir.

Tamire değmez hale gelen geminin gemi olma niteliği devam eder.

Gemi Vasfının Kaybedilmesi

— Kurtarılamayacak Şekilde Batma 

— Tamir Kabul Etmez Hale Gelme

— TTK 933’e göre gemi hiç tamir edilemeyecek durumda olmalı ya da bulunduğu yerden başka yerde tamir edilecekse o yere götürülemeyecek durumda olması durumudur. 

— Bu durumları tespit ve takdir edecek makam liman başkanlıklarıdır. 

—Sicile kayıt bir gemi kurtarılamayacak şekilde batmış ya da tamiri mümkün değilse geminin sicilden kaydının silinmesi için haklı neden teşkil eder.

(Kurtarılamayacak şekilde batma)                        (Tamire değmez gemi)

PROF.DR.İSMET BALIK’IN DERS NOTLARINDAN ALINMIŞTIR.KENDİSİNE TEŞEKKÜR EDERİZ