SEYİR
1.RÜZGAR PROBLEMLERİNDE KULLANILAN TANIMLAR
- Hakiki Rüzgar:Arz üzerinde sabit bir noktadan ölçülen rüzgarın hakiki istikamet ve hızıdır. “e – w” vektörü ile gösterilir. “e”= Arz, “w” = Rüzgar.
- Nispi Rüzgar:Hareketli bir teknenin pruvasından saat yönü istikametinde ölçülen rüzgarın istikamet ve hızıdır. “Ananometre” denilen bir aletle ölçülür.
- Zahiri Rüzgar:Arz üzerinde hareket eden bir noktadan ölçülen rüzgarın hakiki istikametidir. Nispi rüzgarın hareketli cismin pruvası istikametine ilave edilmesi ile tespit edilir. Sürati ise nispi rüzgar sürati ile aynıdır.”r – w” vektörü ile gösterilir. “r”= Referans gemi “w” rüzgar.
2.RÜZGAR PROBLEMLERİNİN ÇÖZÜMÜNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:
- Eğer nispi rüzgar verilmiş ise bu zahiri rüzgara çevrilmelidir.
- Rüzgar vektörü daima rüzgarın gelmekte olduğu yönün aksi istikametinde ve merkezden çizilir. Çünkü rüzgar çevreden merkeze doğru eser.
- Rüzgar; “Fiili bir şekilde …..den/dan esiyor” diye ifade edilir.
ÖRNEK :090˚ den / 150˚ den gibi
3.HAKİKİ RÜZGARIN İSTİKAMET VE ŞİDDETİNİN HESAPLANMASI :
- Kendi geminizin rota sürat vektörünü (“e-r” olarak) manevra levhasının merkezine uygun sürat ölçeği kullanarak plotlayınız.
- Eğer nispi rüzgar verilmişse nispi rüzgar esmiş olduğu değeri gemi rotası ile toplayarak zahiri rüzgarı bulunuz.
- Paralel/üçgen gönyenizi Zahiri rüzgarın estiği yöne koyup, geminizin rota sürat vektörünün “r” ucundan rüzgarın estiği istikamete doğru (geldiği istikametin 180o tersi) bir hat çiziniz.
- Zahiri rüzgar sürati ile nispi rüzgar sürati aynı olduğundan pergelinizi nispi rüzgar sürati kadar açıp “r”den çizilen hat üzerinde kestir ve bu noktayı “w” olarak işaretle. Merkezle birleştir.
- “e-w” istikametinin 180o tersi hakiki rüzgarın esmiş olduğu yönü, “e-w” uzunluğu ise rüzgarın şiddetini verir.
4.ZAHİRİ VE HAKİKİ RÜZGAR VERİLDİĞİNDE GEMİ ROTA VE SÜRATİNİN BULUNMASI :
- Hakiki rüzgarın esmiş olduğu istikametin 180o tersine hakiki rüzgar süratine göre uygun ölçek seçerek “e-w” vektörünü çiziniz.
- Zahiri rüzgarın gelmiş olduğu istikamete paralel/üçgen gönyeyi koyarak “w” noktasından zahiri rüzgarın esmiş olduğu istikametin tersine doğru bir hat çiziniz.
- Pergelinizi zahiri rüzgar sürat değeri kadar açıp “w” noktasından çizmiş olduğun hat üzerinde kestiriniz. Bu noktayı “r” olarak plotlayınız.
- “e-r” istikameti geminizin rotasını, “e-r” uzunluğu ise geminizin süratini verir.
- Nispi rüzgarı bulmak için ise zahiri rüzgar istikametinden geminizin rotasını çıkartınız. Kalan değer nispi rüzgarın gelmiş (esmiş) olduğu yönü verir. Sürati; zahiri rüzgar sürati ile aynıdır.
ÇÖZÜMLÜ RÜZGAR PROBLEMLERİ
(1)Zahiri Rüzgar Verildiğinde:
- Durum:Geminizin rotası 090o sürati 15 KTS.dir. Zahiri rüzgarın yönü 135o‘ Sürati 20 KTS.dir.
- İstenenler:Hakiki rüzgarın istikamet ve hızı nedir?
- Çözüm:Kendi geminizin rota ve sürat (e – r) vektörünü çiz. (090o – 15 KTS.)
- Zahiri rüzgarın estiği istikamette “r” den bir hat çiz.
- Zahiri rüzgarın süratini kullandığın sürat skalasından ölç ve “r”den çizilen hat üzerinde kestir. Bu noktayı “w”olarak işaretleyip merkezle birleştiriniz.
- “e – w” vektörünün aksi istikametini oku böylece hakiki rüzgar değerlerini bulmuş olursunuz.
(2)Nispi Rüzgar Verildiğinde :
Durum: Geminizin rotası 090o sürati 15 KTS.dir. Nispi rüzgarın istikameti 045o hızı 20 KTS.dir.
İstenenler:Hakiki rüzgarın istikamet ve hızı nedir?
Çözüm:Kendi geminizin rota ve sürat (e – r) vektörünü çiz. (090o – 15 KTS.)
Nispi rüzgarı zahiri rüzgara çevir. Bunun için kullanılan formül şudur.
Zahiri rüzgar = Nispi rüzgar + Gemi Rotası
Zahiri rüzgar = 045o + 090o
Zahiri rüzgar = 135o bu hattı “r” ye kaydır ve çiz.
(2)Nispi Rüzgar Verildiğinde :
Çözüm:Zahiri rüzgarın sürati nispi rüzgarınkiyle aynı olduğundan nispi rüzgar sürati kadar pergelini kullandığın sürat skalasından aç ve “r”den çizilen hat üzerinde kestir. Bu noktayı “w”olarak işaretle. Merkezle birleştir.”e – w” vektörünün aksi istikametini oku böylece hakiki rüzgar değerlerini bulmuş olursunuz.
(3)Hakiki Rüzgar Verildiğinde:
Durum:Geminizin rotası 090o sürati 15 KTS.dir. Hakiki rüzgar 184o den 14 KTS. süratle esmektedir.
İstenenler:
Zahiri rüzgarın istikamet ve hızı nedir ?
Nispi rüzgarın istikamet ve hızı nedir ?
(3)Hakiki Rüzgar Verildiğinde:
Çözüm: Kendi geminizin rota ve sürat (e – r) vektörünü çiz. (090o – 15 KTS.)
Aynı sürat skalasını kullanarak hakiki rüzgarın estiği istikameti ve hızını merkezden dışa doğru (004o– 14 KTS.) “e – w” vektörü ile göstererek çiziniz.
“r – w” hattını birleştir ve paralel olarak manevra levhasının merkezine kaydır ve zahiri rüzgar değerlerini tespit et. (135o – 20 KTS.)
(3)Hakiki Rüzgar Verildiğinde:
Çözüm:”r – w” vektörünün istikameti zahiri rüzgarın yönünü, uzunluğu ise hem nispi hem de zahiri rüzgarın hızını gösterir.”r – w” vektörü gemi pruvasından olan nispi rüzgarı belirtir. (135o – 090o = 045o).