in

DENİZCİLİK TARİHİMİZDEKİ ÖNEMLİ KİŞİLER – BÖLÜM 1

KARAMÜRSEL BEY

Karamürsel’in fethi sonrasında Marmara Denizi’ne ulaşan Osmanlı Beyliği, 1324 yılında Batı komşusu Karesi Beyliği’nden yardım almak maksadıyla Mürsel Bey komutasında gönderilen 24 gemiden oluşan kuvvet sayesinde denizlerle tanışmıştır.

Osmanlı Beyliği, Doğu Marmara’da hakimiyet sağlayınca, deniz gücünün kurumsallaşması için çalışmalar başlatılmış, Karamürsel’de ilk Osmanlı Tersanesi kurulmuş, ilk Osmanlı savaş gemisi inşa edilmiştir. Donanma hiyerarşik bir sistemle teşkilatlandırılmış ve Donanma Komutanı’na yani Karamürsel Bey’ e , “Derya Beyi” unvanı verilmiştir. Kara Mürsel Bey, Osmanlı Devleti’ndeki ilk “Derya Beyi” olarak Türk Deniz Tarihi’nde yerini almış, ölümünden sonra isminin verildiği şimdiki Karamürsel İlçesinde ebedi çekilmiştir.

‘Mürsel Bey; denizcilik bilgisi, kahramanlığı ve denizlerdeki çatışmalarda göstermiş olduğu üstün başarıları nedeni ile Osmanlı Beyliği içerisinde haklı bir şöhrete sahip olmuş; kendisine, cesaret ve atılganlığı nedeniyle, “Kara” unvanı verilmiştir.’

 

KARA ALİ BEY

Kara Ali Bey ya da Emir Ali Bey, Türk asker ve denizci, Osmanlı İmparatorluğu’nun kaptan-ı deryasıdır.

İnönü Beyi Kara Ali Bey Karamürsel kayığı adı verilen süratli, uzun ve hafif teknelerle Kalolimnoz adasına yönlendirilmiştir . Burayı Bizans garnizonundan alan Ali Bey Osmanlılara Bizans gemilerini gözetleyen bir üs kazandırmıştır . Adanın ismi de Emir Ali Bey’e atıfla Emir Ali adası olarak adlandırılmıştır. Bu şekilde Osmanlılar kuşatma altındaki Bursa çevresindeki ablukayı daha da sıkılaştırmış olmuş ve bu önemli Doğu Roma kenti 1326 yılında Osmanlıların eline geçmiştir.

SARUCA PAŞA

1.Murad döneminde sancakbeyi olmuştur ,daha sonra yükselerek Anadolu Beylerbeyi görevi verilmiş, vezir rütbesi de verilmiştir. I. Murat’ın Karamanoğlu ile yaptığı savaş sırasında Osmanlı ordusunun sağ koluna komuta etmiştir.

1390 yılında Gelibolu sancakbeyliğine atanmıştır , görevi sırasında Osmanlı donanmasının kurulmasını sağlayan kişi olmuştur. Bu nedenle bazı tarihçiler onu ilk kaptan-ı derya olarak nitelendirirler ancak Osmanlıdaki ilk Kaptan-ı Derya Karamürsel Beydir . Çanakkale Boğazı’nın tahkimini sağlamış ve Gelibolu kalesini yaptırmıştır. Gelibolu tersanesini 60 gemiden oluşan ilk Osmanlı donanması filosu yaptırıp denize indirmiş ve bu donanma ile Ege Denizi’nde seferlere çıkmıştır. Daha sonraları Eğriboz ve Sakız adalarına ve Doğu Yunanistan sahillerine deniz akınları düzenlemiştir.

ÇAVLI BEY

1413 yılında Fetret Devri mücadelesinden galip çıkan 1. Mehmed’ in Ankara Muharebesi sonrasında yeniden bağımsızlıklarına kavuşan Anadolu Beyliklerini yeniden hâkimiyet altına alma mücadelesindeki ilk hedeflerinden birini teşkil eden Aydınoğulları Beylerbeyi’ne karşı icra edilen harekâta Çavlı Bey denizden destek vermiştir.

1.Mehmed’in bu harekâtı sırasında Sakız ve Midilli adaları ile Foça’daki Cenevizli yöneticileri Osmanlılara tâbiyetlerini bildirmiştir . 1.Mehmed 1415 yılında Çavlı Bey komutasındaki Osmanlı Donanması ile Batı Anadolu’daki deniz gazilerini Ege’deki Venedik toprakları üzerine akına gönderdi. 13 kadırgadan oluşan donanma ile Eğriboz, Andıra, Berre ve Nakşa’yı yağmalayarak binlerce esir aldı.

Misilleme amacıyla Ege Denizi’ne gelen Venedik donanmasına karşı Osmanlı Donanmasıyla savunma amaçlı Çanakkale Boğazı’na çekildiyse de, avantajlı durumda bulunmamasına rağmen başlattığı taarruz sonucunda meydana gelen Gelibolu Deniz Muharebesi’nde Osmanlı donanması tahrip edildi ve Çavlı Bey de çatışmada hayatını kaybetti.

BALTAOĞLU SÜLEYMAN BEY

Aslen Bulgar olup II. Murad zamanında devşirme olarak saraya alınmıştır . Eğitimde başarı gösterince kapıcıbaşılığa yükselip birçok devlet hizmetlerinde bulunmuş , Haçlı orduları karşısında başarılı olamayan uç beyi Turahan Bey’i Vezir-i Azam Halil Paşa’nın emriyle tutuklayarak 1443’te Tokat’a hapse göndermiştir

Çeşitli kademelerdeki görevlerinde gösterdiği başarıları ile Baltaoğlu Süleyman Bey sancak beyliğine yükselmiştir . Fâtih devrinde Karaman kuvvetleriyle mücadele etmiştir. 1449 yılında Gelibolu sancakbeyi olarak kaptan-ı derya olmuş ve Osmanlı donanmasının başında Midilli Adası’na akın düzenleyerek bir kasabayı ele geçirmiştir.

1453 yılında 400 civarında savaş ve nakliye gemisinden oluşan donanmasıyla kuşatmaya katılmak üzere İstanbul önlerine gelip bugünkü Balta Limanı’na yerleşmiştir . Başta Büyükada olmak üzere bütün adaları fethetmesine rağmen Bizans’a yardım için gelen üç Ceneviz ve bir Bizans gemisinin Haliç’e girmesini önleyemeyince görevinden alınmıştır.

Savaş sırasında bir gözünü kaybeden Baltaoğlu Süleyman Bey kaptan-ı deryalıktan azledildikten sonra kara ordusunda da görev yapmış ve birçok savaşa katılmıştır.

HAMZA BEY

I. Mehmed ve II. Murat dönemi vezirlerinden olan Amasyalı Bayezid Paşa’nın kardeşidir, Düzmece Mustafa isyanını bastırmakla görevli olan Amasyalı Bayezid Paşa Sazlıdere’de yapılan bir çarpışmada yenilmiş ve idam edilmiştir. Hamza Bey ağabeyi Bayezid Paşa’nın intikamını almıştır.

Hamza Bey, Osmanlı donanmasını Gelibolu tersanesinde yenileyerek 40 kadar gemiden oluşan bir filo ile Ege Denizi’ne açılarak Venedikliler’ in elindeki bazı adaları yağmalamıştır. II. Murat ile birlikte Selanik ablukasına, filo komutanı olarak katılmış ve Selanik’in alınmasına katkıda bulunmuştur.

İstanbul kuşatması sırasında Bizans’a yardıma gelen Ceneviz gemilerini durduramayan kaptan-ı derya Baltaoğlu Süleyman Bey’i görevinden azleden Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı donanması komutanlığına ve Gelibolu sancak beyliği’ ne atanmıştır. İstanbul’un Fethi sırasında Osmanlı donanmasına komuta etmiş, özellikle Osmanlı donanmasının Haliç’i ele geçirmesi gereğine anlayan II. Mehmed’in bugünkü Dolmabahçe’den Kasımpaşa’ya uzanan güzergaha kalaslar döşetip, Haliç’in kontrolü Osmanlıların eline geçirmesine destek sağlamıştır.

1454 yılında Karadeniz’e açılmış , Abhazya Seferi sonucunda Sohumkale’yi ele geçirmiş ve Abhazya Prensliği’ nin Osmanlı Devleti’ne bağlanmasını sağlamıştır.

Fetihten sonra Ege Adalarını almakla görevlendirilmiştir. Gökçeada, Limni ve Taşoz adalarının Osmanlı egemenliğine geçmesini sağlamıştır fakat Ege Adalarını ele geçirmek için yaptığı deniz seferinde tek bir adanın bile ele geçirilmemesi ile başarısızlığına uğramıştır. Bunun üzerine 1456 yılında kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir.

Eflak’a elçi olarak gönderilme görevi verilmiştir. Bu görevi yapmakta iken elçi imtiyazları geleneklerini hiçe sayan biri tarafından öldürüldü.

 

HAS YUNUS BEY

Osmanlı denizcisi ve kara komutanıdır. Osmanlı kaptan-ı deryası görevi ile yeni kurulan Osmanlı donanması komutanlığı yapmıştır.

Ümeradan olup 1454 yılında kaptan-ı derya olarak tayin edilmiştir. Bu görevde iken Cenevizlilere bağlı Enez kasabasının Osmanlılar tarafından ele geçirilmesinde büyük katkısı olmuştur. 1456 yılında kaptan-ı derya görevinden ayrılmış, yerine Kaptan Paşa Kasım Bey kaptan-ı derya getirilmiştir.

1468 yılında Taşoz adasını fethetmiştir, daha sonra Akkoyunlu Hükümdarı olan Uzun Hasan’la yapılan savaşta ölmüştür.

KAYNAKÇALAR 

*GSÜ Denizcilik Kulübü , Ünlü Denizcilerimiz;

https://gsudenizcilikkulubu.wordpress.com/unlu-denizcilerimiz/

*Wikipedia , ( 2024 , Mayıs ) Has Yunus Bey ;

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Has_Yunus_Bey

*Wikipedia ,( 2024, Haziran ) Saruca Paşa ;

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Saruca_Pa%C5%9Fa_(denizci)

*Wikipedia,(2022 ) Çavlı Bey ;

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/%C3%87avl%C4%B1_Bey

*Wikipedia ,(2024, Haziran )  Baltaoğlu Süleyman ;

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Baltao%C4%9Flu_S%C3%BCleyman

*Wikipedia ,(2024, Eylül ) Hamza Bey ;

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Hamza_Bey

*Wikipedia ,(2024, Eylül ) Kara Ali Bey ;

 https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Kara_Ali_Bey

Görsel , https://ogulcankuslar.wordpress.com/wp-content/uploads/2013/12/bac59ftarda.jpg , adresinden alındı 

 

Yazar Fatma Ayla Dönmez

İskenderun Teknik Üniversitesi - Denizcilik İşletmeleri Yönetimi

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

DARGEB DERNEĞİ TRABZON TANIŞMA ETKİNLİĞİ

OCEAN NETWORK EXPRESS (ONE)