Alabora - Bilal AKTAŞ Yıllar geçtikçe artan arz-talebin büyük bir kısmı deniz yolu taşımacılığı ile karşılanıyor. Gün geçtikçe de gemi, mürettebat ve limanlar artıyor ve gelişiyor fakat kaza riskleri de artmaya devam ediyor. Bu risklerin büyük bir çoğunluğu maalesef insanlar tarafından oluyor ayrıca gemiler tarafından deniz kirliliği de bir diğer problemlere sebebiyet sağlıyor. Bu riskleri azaltmak ve önlemek için insansız (otonom) gemiler düşünülüyor. Kıyı Kontrol Merkezi tarafından kontrol edilerek ilerleyen yıllarda çalışmalar başladı. İnsansız gemilerin işsizliğe sebep olacağı düşünülse de aslında yeni iş sahaları açılacağı ve işsizliği önleyeceği öngörülüyor, fakat insansız gemilerde olabilecek en büyük sorun ise ‘siber korsanlık’.
İNSANSIZ GEMİLERE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR, SORUNLAR VE RİSKLER
Otonom gemi projesine Roll-Royce ile Google arasında İsveç’te Google Cloud Zirvesi’nde 3 Ekim tarihinde sözleşme imzalanmıştır. Bir diğer destekleyen ülke ise Norveç’tir. Hukuki alt yapısına ilgin çalışmaları da IMO tarafından yapılmaktadır. Yapılan çalışmalar ile 2025 yılında otonom gemilerin açık deniz seferine başlaması düşünülüyor. Yapılan çalışmalar da başlıca ele alınan konular emniyetli olup olmayacağı, risklerinin neler olacağı ve nasıl azaltılacağı.
GÜÇLÜ YÖNLERİ
-Enerjiyi daha verimli kullanma
-Yeşil taşımacılığı gerçekleştirme
-İnsan hatalarını azaltma
-Gemi insanı açığına çözüm getirme
-Maliyetleri büyük bir miktarda azaltma
-Deniz emniyet kalitesini arttırma
ZAYIF YÖNLERİ
-Deniz haydutları için kolay bir hedef
-Siber korsanlığa sebebiyet
-İş kaybı
-Gemi adamlarının maliyeti düşmesi yeni teknolojilere yatırım imkanı sağlanması
-ICT konusunda yetişmiş eleman ihtiyacı
İNSANSIZ GEMİLERİN HUKUKİ BOYUTU
Yeni bir sisteme geçiş yeni kurallar gerektirir. İnsansız gemiler için de yeni bir sisteme ihtiyaç duyulur. Sebebi ise bazı kurallarda açık oluşturmasıdır. Örneğin, kaptan ve mürettebat olmadığı için kıyı devletleri, gemilerin karasularına girmesine izin vermeme hakkına sahiptir. Bu nedenle bu sistemin insansız gemiler için düzeltilmesi gerekmektedir. STCW standartlarında da değişikliğe gereklilik daha birçok sözleşme ve kurallarında insansız gemiler için değişim gerekmektedir.
Konu Hakkında Düşüncelerim
İnsansız gemiler denizciler ve gemi insanı adayları tarafından konuşulmakta. Kimisi için imkansız ya da çok yıllar alacağına kimisi için ise de iş kaybı kaygısına yol açabiliyor. İnsansız gemilerde çevre kirliliği azalma, insanlar tarafından olan kazaları engelleme ve gemi insanlarına verilen maliyeti azaltma düşünülmekte. Fakat insansız gemiler bir anda yapılabilecek bir proje değil. Her ne kadar 2025 yılında seyir yapılması hedeflense de birçok kuralların yeniden yapılanması ve yeni iş kolları için denizcilere eğitim planlanması gerekmektedir. Bu projede çözüm olunacağı düşünülen fikirlerden biri de gemi insanı ihtiyacı sorunu çözüleceği düşünülüyor, fakat belki de yeni işsizliklere yol açacak ve maalesef yıllarını eğitimden iş hayatına kadar geçen sürede iş adamları işsizlik ile karşı karşıya kalınabilir. (Bu projede ilk olarak kaptanların kıyı kontrol için eğitilmesi düşünülüyor.) Denizlere çıkabilmek için kendini geliştiren ve yıllarını veren zabitler ve gemi makina mühendisi bulunmaktadır. Eğer otonom gemiler ile işsizlik engel olunmaz ise birçok vasıflı elemanda mesleğini icra edememiş olacak. Bir diğer sorun da denizci yetiştiren birçok üniversite var ve açılmaya devam ediyor. Bu üniversitelerimiz içinde sorun teşkil olacaktır. Her ne kadar insansız gemiler faydalı olunacağı düşünülse de bence yeni sorunlara yol açacak ve bu sorunlar çözülebilmesi için yıllar içinde sürekli deneme yanılma yöntemleri kullanılacak, bu süreçte de sorunlar ve riskler çözülmeden birçok insansız gemi kullanılacak. Yıllar geçtikçe teknoloji gelişiyor ve yeni meslek grupları ortaya çıkıyor, hızla gelişen bu teknoloji çağında bir taraftan kolaylıklar olacağı düşünülüyor fakat bazı projelerde sorunlar çözülmeden proje ortaya çıkartılıyor ve hataların ardı arkası kesilmiyor. İnsansız gemiler armatör ve birçok deniz şirketi sahiplerine kolaylık sağlayabilirler fakat benim için en önce çözülümesi gerekecek sorun işsizliktir. Umarım bu proje gelecekte iş sahipleri için kolaylık sağlar ve biz denizciler içinde yeni iş sahaları açıp bizleri mağdur etmez.
İbrahim Sezer ONURLU
