Alabora - Bilal AKTAŞ Yüksek gerilim taşıyan elektrik telleri devamlı bir vızıldama sesi çıkarırlar. Bunun sebebi
nedir sizce? Pekala söylüyorum: Bunun sebebi sadece manyetik kuvvettir başka bir şey değil.
Şimdi diyebilirsiniz ki “-Kim koydu mıknatısı direğe?!”. Ben de derim ki sadece mıknatıs
manyetik kuvvet üretmez; üzerinden akım geçen herhangi bir tel de manyetik alan oluşturabilir…
Bu meseleyi açıklamak için sadece üstte belirtilen olay yetmez; bunun yanında bir kaç kanununu da açıklamak gerek girizgah olarak:
1- Bir telden elektrik akımı geçerse bu tel etrafında dairesel bir manyetik alan oluşturur.
2- Üstünden elektrik akımı geçen bir tel bir manyetik alana maruz bırakılırsa tele manyetik bir kuvvet etki eder.
3- Yüksek gerilim hatları 20-30,000 Volt arası bir enerji taşıyabilir.
4- Şehir şebekelerimizde kullandığımız akım alternatif yani değişken akımdır.
5- Bir cismin üstüne değişken bir kuvvet etki ediyorsa o cisim salınım yapar.
İşte bu beş fiziksel gerçek birleşip Voltran’ı oluşturarak (benim çocukluğumun favori çizgi filmi idi. 5 robot aslan birleşip büyük bir robot oluşturuyordu!. Oradan kinaye işte…) meseleyi açıklamamız için gerekli fiziksel background’u sağlayacaklar.
Yüksek gerilim hatları bildiğiniz gibi üstünden akım geçen 2 telden oluşur (şekilde de görüldüğü gibi). İşte bu teller birbirlerinin üstünde manyetik alan oluştururlar (1. kanun). 2. Kanuna göre de bu manyetik alanlar tellere manyetik bir kuvvetin etki etmesine sebep olur. Geçen akım alternatif yani değişken olduğundan (4. kanun) bu kuvvet de akımla beraber devamlı değişir. 5. Kanunumuza göre de bu değişken kuvvet tellerin bir salınım yapmasına sebep olur. İşte bizim duyduğumuz vızıltı tellerin salınımından gelen vızıltıdır.
Peki şehir içindeki elektrik telleri niye böyle vızıldamaz derseniz, o zaman 3. kanun işin içine girer. Şehirdeki hatlarda 220 veya 380 volt’luk bir enerji vardır. Tabii bu yüzden oluşan kuvvet azdır ve teli sallamaya yetmez. Bu yüzden de bu vızıltı sesi şehir içindeki kablolardan duyulmaz.
