DENİZDE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI NELERDİR

DENİZDE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI NELERDİR

Rüzgar enerjisi nedir:

Deniz üstü rüzgar enerjisi, okyanuslar veya denizler üzerinde kurulan rüzgar türbinleri aracılığıyla elektrik üretimi yapılmasını ifade eder. Karadakine göre daha güçlü ve sürekli rüzgar akışları sayesinde, deniz üstü rüzgar türbinleri daha yüksek verimlilik ve enerji üretimi sağlamaktadır. Bu türbinler genellikle denizin kıyısından birkaç kilometre uzaklıkta yerleştirilir ve rüzgarın hızından maksimum düzeyde yararlanmak için tasarlanır. 

Bu teknoloji, yenilenebilir enerji sektöründe giderek daha fazla önem kazanmakta ve küresel iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir rol oynamaktadır. Deniz üstü rüzgar enerjisi, özellikle rüzgarın bol olduğu bölgelerde, sürdürülebilir ve temiz enerji kaynağı olarak dikkat çekmektedir.

Yüzen rüzgâr türbini:

Türbin kulesinin deniz dibine temel ile sabitlenmesinin mümkün olmadığı derinliklerinde, yüzen bir yapıya monte edilen denizdeki rüzgâr türbinidir. Rüzgâr akışını bozan yersel (topoğrafya) özellikler su yüzeyinde olmadığından dolayı rüzgar, denizde daha güçlü ve daha sabit olabilir. Üretilen elektrik su altı kabloları ile karaya gönderilir. Enerji üretim oranı denizde daha fazla olduğundan dolayı, ilk büyük yüzen türbinlerin maliyeti, dibe sabitlenmiş sahildeki rüzgâr türbinleriyle rekabet içindedir. Rüzgâr esişi karaya nazaran daha stabil ve devamlıdır. Denizüstü rüzgar tarlaların konumu, eğer türbinler denizin 19 km’den daha fazla açıklarında yapılırlarsa, balıkçılık, gemi geçişleri ve sahil yerleşiminin artmasına katkıda bulunurlar ve görüntü kirliliğini azaltır.

Deniz üstü rüzgar enerjisi, yenilenebilir enerji alanında giderek daha fazla önem kazanan bir teknoloji olup, birçok avantaja sahiptir. Bu avantajları detaylı bir şekilde inceleyelim:

• Daha Yüksek Rüzgar Hızları ve Enerji Verimliliği: Denizlerde, karada bulunan engellerin (binalar, ağaçlar vb.) olmaması nedeniyle rüzgar hızları daha yüksek ve sürekli olur. Bu, deniz üstü rüzgar türbinlerinin daha fazla enerji üretmesine imkan tanır. Özellikle açık denizdeki türbinler, yüksek rüzgar hızlarından maksimum derecede yararlanabilir. 
• Büyük Ölçekli Enerji Üretimi: Denizlerde geniş alanlar mevcut olduğundan, çok sayıda rüzgar türbini kurulabilir. Bu da büyük ölçekli enerji üretimine olanak sağlar, böylece bir deniz üstü rüzgar çiftliği, binlerce hane için yeterli elektrik üretebilir. 
• Çevresel Etkinin Azaltılması: Karadaki rüzgar çiftliklerine kıyasla, deniz üstü rüzgar çiftliklerinin çevresel etkisi daha azdır. Deniz canlıları üzerindeki etkilerinin minimize edilmesi için özel önlemler alınabilir. Ayrıca, görsel ve ses kirliliği gibi etkiler kıyıdan uzak bölgelerde azaltılmış olur. 
• Sürdürülebilir ve Temiz Enerji Kaynağı: Deniz üstü rüzgar enerjisi, fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltmaya yardımcı olur ve karbon emisyonlarını önemli ölçüde düşürür. Bu da iklim değişikliğiyle mücadelede hayati bir rol oynar. 
• Ekonomik Fırsatlar ve İstihdam Yaratılması: Deniz üstü rüzgar enerjisi sektörü, yeni iş alanları ve ekonomik fırsatlar yaratır. Türbinlerin inşası, bakımı ve işletilmesi sırasında çok sayıda uzmanlığa ihtiyaç duyulur, bu da yerel ekonomilere katkı sağlar. 
• Enerji Güvenliği: Yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapmak, ülkelerin enerji güvenliğini artırır. Deniz üstü rüzgar enerjisi, enerji ithalatına bağımlılığı azaltarak enerji arz güvenliğini sağlar

Türkiye’de Deniz Üstü Rüzgar Enerjisi:

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Bandırma, Bozcaada, Gelibolu ve Karabiga açıklarında toplam 1.886 kilometrekare alan, aday Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) olarak tahsis edildi.Bu alanlarda yapılacak yatırımlarla, Türkiye’nin deniz üstü rüzgar enerjisi kurulu gücünün 10 gigavata ulaşması hedefleniyor.

Dalga Enerjisi Nedir?

Dalga enerjisi, rüzgarların dalgalar üzerinde oluşturduğu hareketli salınımdan yararlanarak oluşan bir yenilenebilir enerji türüdür. Hidroelektrik enerjisinden farklı olarak bu enerji türü, deniz ve okyanuslardaki dalga hareketi ve akıntılardaki gücü kullanarak enerji üretmektedir.

Neden Dalga Enerjisi Kullanılmalıdır?          

Okyanuslar yeryüzü yüzeyinin neredeyse % 75’ini kaplar. Bu da dalga enerjisinin çok büyük bir potansiyele sahip olduğu anlamına gelir. Yani tükenmeyecek, ıssız bir kaynaktır.Dalga enerjisi, çevreyi en az etkilediği için ve her elektrik üretim tesisinin sahip olduğu çevre kirliliği sorununu ortadan kaldırır. Verimi ve işletme maliyeti açısından da büyük bir fayda sağlamaktadır. Diğer iki rakibi olan RES’e ve GES’e göre de bazı konularda öndedi

Dalga Enerjisi Teknolojileri Nelerdir? 

Günümüzde geliştirilen ve test edilen dalga enerjisi cihazları çok çeşitlidir. Dalgadan enerjiyi yakalamak için çeşitli teknolojiler yapılmaktadır. Dalga teknolojileri kıyıda, denizde ve uzak deniz bölgelerinde kurulacak şekilde tasarlanmıştır. Bu teknolojiler suyun yüzeyine veya suyun yüzeyine yakın yerlerde kurulmaktadır. Bu nedenle teknik konseptleri ve tasarımlarında büyük farklılıklar görülmektedir.  Örneğin, suya dizilim yönleri bakımından ve dalgalarla enerjiyi dönüştürdükleri düzen bakımından farklılık gösterebilirler. 

Dalga enerjisinin üretim makineleri hala gelişmelere devam etmektedir. Sahilden uzak olarak (suyun yüzeylerine göre) kurulum için dört temel uygulama çeşidi vardır; 

• Nokta Soğurucular 
• Azaltıcılar 
• Salınımlı Su Kolonu 
• Yüksekten Bırakılan Dalga 
• Sonlandırıcılar 

Nokta Soğurucular:  

Dalga hareketi nedeniyle birbirine göre hareket eden, kayan bir yapıdadır. (Örneğin, sabit bir silindirin içinde kayan bir şamandıra gibi).Nokta Soğurucusu genellikle yüzen Oşinografik Şamandıralara benzemektedir. Onlar, enerji dönüşüm için tek bir noktada dalganın yükselişini ve düşüşünü kullanırlar. Geçen dalgaların neden olduğu aşağı yukarı salınım hareketi, elektromekanik ve hidrolik enerji dönüştürücüleri 

 Azaltıcılar:

Dalgaların yönüne paralel olarak yönelmiş, uzun ve çok parçalı yüzer yapılardır. Makine boyunca dalgaların yükseklik farkı, parçaların birleştiği noktalardan bükülmeye neden olur. Bu bükülme hidrolik pompalara veya diğer çeviricilere bağlıdır

Yüksekten Bırakılan Dalga : 

Dalga hareketinin bir rezervuarı çevreleyen, su seviyesinden daha yüksek bir seviyeye doldurmasına izin veren uzun ve geniş yapılardır. Rezervuardaki su ile yüzeydeki su arasındaki basınç farkı, sıvıyı bir jeneratöre bağlı alçak başlıklı bir türbinden geçmeye zorlar. Burada elektrik, geleneksel hidroelektrik güce benzer şekilde üretilir. Cihazlar karada veya açık denizde yüzer olabilir.

Sonlandırıcılar:

Dalganın dik olarak geldiği ve yansıdığı sistemlerdir. Bu yapılar ve sistemler genellikle deniz kıyısında ya da kıyı kesimlerde bulunmaktadır. Bununla birlikte bu sistemlerin, offshore uygulamaların yapılabilmesi içinde yüzer versiyonları da tasarlanmıştır.Çalışma sistemi olarak, salınımlı ve dalgalı su sütunu, sistemin ve su seviyesinin altındaki bir odadan içeri girer. Suyun içeri girmesi ile birlikte içeride bulunan hava üst tarafa doğru sıkışıp türbine güç uygulamaktadır. Türbine uygulanan güç ile birlikte kanatlar döner ve elektrik enerjisi oluşturmaya başlarlar. 

Dalga Enerjisinin Avantajları:

• Yenilenebilir bir enerji kaynağıdır
• Çevre dostudur
• Bol ve her yerde yaygın olarak bulunabilir 
• Çeşitli yollar ile elde edilebilir 
• Üretilebilecek miktarın tahmin edilebilir olması 
• Dış kaynaklara bağımlılığı azaltır 
• Araziye zarar vermez
• Çok büyük miktarlarda enerji üretilebilir

 Dalga Enerjisinin Dezavantajları:

• Sadece belirli konumlarda kullanılabilir 
• Deniz ekosistemine bölgesel etkiler verebilir 
• Ticari ve özel gemilerin gidiş yollarına rahatsızlık verebilir
• Bazı bölgelerdeki dengesiz dalga büyüklüklerİ
• Sert havalarda performansının etkisinin azalmasI
• Gürültülü ve görsel kirlilik oluşturması
• Üretim maliyetlerinin yüksek olması  

   AKINTI ENERJİSİ NEDİR

Akıntı enerjisi, boğazlardakine benzer deniz akıntılarının kinetik enerjisinin dönüştürülmesi ve kullanılmasıyla elde edilen enerji türü. Şu an için halen geliştirme aşamasında olmakla birlikte gelecekteki enerji ihtiyacını karşılama konusunda önemli bir alternatiftir. Deniz akıntılarının en önemli avantajı, rüzgar ve güneş enerjisinde olduğu gibi anlık değişen çevre koşullarından etkilenmemesi ve daha tutarlı planlamaya olanak sağlamasıdır. Deniz akıntıları gelgit yerel sıcaklık ve tuzluluk farkı ve Coriolis kuvveti gibi farklı etkenlerle oluşur

. 

AKIM TÜRBİNLERİNİN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI

AVANTAJLARI:

• Yalnızca kurulum maliyeti vardır, işletmesi pahalı değildir.
• Sera gazları ya da başka atıklar oluşmaz.  
• Yakıt gerektirmez güvenilir elektrik üretir.
• Akımlar önceden tahmin edilebilir. 
• Kıyıdan uzak türbinlerin ve dikey eksenli türbinlerin inşaası pahalı değildir ve geniş çevresel etkileri yoktur. 
• Çevresel etkiler deniz akım enerjisinin kullanımıyla minimize olur. Projede deniz memelileri ve korunan balık türlerinin bilinmesine gerek vardır 
• Bununla birlikte kanat hızları ve basınç gradyanları bir probleme neden olmamak için düşüktür. 
• Türbinlerde gemi rotalarına ve rekreasyonal kullanıma göre kurulum yapılır.(Balıkçılık, dalgıçlık gereklilikleri dikkate alınır).

  DEZAVANTAJLARI:

• Akım bölgeleri için az sayıda uygun bölge vardır.
• Akımlardan yalnız alçalırken ve yükselirken güç sağlanır.(10 saat/gün) 

KAYNAKÇA:

Enerji Teknolojileri. “Enerji” Erişim : 31.01.2024 https://enerjiteknolojileri.wordpress.com/

Yeşil Aşkı. “Dalga Enerjisi İle Elektrik Üretimi” Erişim : 31.01.2024 https://www.yesilaski.com/dalga-enerjisi-ile-elektrik-uretimi.html 

Vikipedi. “Akıntı Enerjisi”. Erişim : 05.02.2024 https://tr.wikipedia.org/wiki/Ak%C4%B1nt%C4%B1_enerjisi

Türeb. Erişim : 07.02.2024 https://tureb.com.tr/ 

Resmi Gazete. Erişim : 09.02.2024 https://www.resmigazete.gov.tr/