Fatma Ayla Dönmez AHMED MESİH PAŞA
Aslen Rus olan Mesih Paşa, beylerbeyliği ve vezirlik görevleri yapmıştır. 1480 yılında gerçekleştirilen Rodos seferinde serdar olarak atanmış ancak adanın alınamaması ile vezirlikten azledilerek Gelibolu sancakbeyliğine gönderilmiştir. Daha sonraları divanda vezir olarak bulunurken Çandarlı II. İbrahim Paşa’nın vefatı üzerine vezir-i azam olmuş, 1501 yılında ise Galata’daki barut mahzenine yıldırım düşmesi sonucu çıkan yangının söndürülmesi için çalışırken, Galata kadısı ile bulunduğu yerden düşerek hayatını kaybetmiştir.
GÜVEĞİ SİNAN PAŞA
Güveyi Sinan Paşa , beylerbeyi ve kaptan-ı deryalık görevlerinde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır.
1491 yılının ortalarında kaptanıderya olsa da yaklaşık 1 sene sonra görevinden alınmıştır.
1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı esnasında Anadolu beylerbeyi sıfatıyla, padişah II. Bayezid’in de katıldığı Mora Seferine katılmıştır. Sinan Paşa 1500 yılında Modon kalesini üç haftalık kuşatmadan sonra ele geçirmiş ve kalenin tamiriyle görevlendirilmiştir.
1502 yılında Rumeli beylerbeyi olmuş ve ölünceye kadar bu görevde bulunmuştur.
HERSEKZADE AHMED PAŞA
Hersekzade Ahmed Paşa II. Bayezid saltanatında 1497-1498, 1503-1506, 1511 tarihlerinde dört defa ve I. Selim saltanatında 1515-1516 yılları arasında sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 1506-1511 yılları arasında Kaptan-ı Derya görevi de yapmıştır.
BURAK REİS (…-1499)
1488 yılındaki Mısır seferinde Kadırga Reisi olarak görev alan Burak Reis, Sultan II. Bayezid’in daveti üzerine Kemal Reis ile birlikte Batı Akdeniz’den gelerek, Osmanlı devlet hizmetine giren ünlü denizcilerimizden biridir . Burak Reis 1499 yılında Ege Denizi’nde Venedik donanmasına karşı büyük bir savaş vermiş, 1000 mürettebatlı iki büyük düşman gemisi arasına sıkışan gemisini tutuşturarak Venedik gemilerini de yakmıştır. Bu sırada kendisi de şehit düşmüştür.
KEMAL REİS (1440-1511)
Ünlü deniz bilimcisi Piri Reisin de amcası olan Kemal Reis gençliğinde korsanlık yapmış, daha sonra Gelibolu’da Osmanlı Donanmasına deniz piyadesi olarak girmiştir ve azap reisi olmuştur. Azap reisi olmasından bir süre sonra, 1473 yıllarında, kendisine ait gemisi ile denizlere açılıp akıncı leventlik yapmaya başlamıştır.
1481 yılında Piri Reisi yanına alıp, yeni seferlere başlamak üzere denizlere açıldığında, artık adı Akdeniz’in en tanınmış reisleri arasında anılmaya başlanmıştır bu yüzden 1487 yılında Sultan II.Beyazıt tarafından devlet hizmetine alınmıştır. Kemal Reisin devlet hizmetine alması ile Türk denizcilik tarihinde “Büyük Türk Donanma Kaptanları” çağı açılmıştır.
Kemal Reis, Osmanlı devlet hizmetine girdikten sonra Osmanlı denizciliğinde ve özellikle gemi inşa faaliyetlerinde büyük bir değişim söz konusu olmuştur. O döneme göre çok büyük sayılabilecek “Göke” adı verilen yelkenli ve kürekli üç güverteli iki büyük gemi inşa edilmiştir. Bu gemilerden birisine Kemal Reis, diğerine ise Burak Reis komuta etmiştir. Kemal Reis’in Osmanlı Donanması hizmetine alınması ve donanmanın yeni baştan teşkilatlandırılması, Osmanlı Donanmasını Venedik ile mücadele edebilecek bir seviyeye getirmiştir. 1499 yılında başlayan savaşlarda Modon, Koron, Navarin, İnebahtı gibi yerlerin alınmasında Kemal Reisin büyük katkısı olmuştur , ayrıca Venedik Donanması ile işbirliği yapan Fransız gemileri de büyük bir bozguna uğratılmıştır. Bunların yanı sıra Osmanlı Donanmasına getirdiği en önemli yenilik uzun menzilli topları ilk defa kullanmış olmasıdır.
Kemal Reis, 1511 yılında Ege Denizi’nde karşılaştığı bir fırtınada gemisinin batması sonucu vefat etmiştir ve ölümü Akdeniz’de büyük bir üzüntüyle karşılanmıştır.
KAPTAN-I DERYA BARBAROS (HIZIR) HAYREDDİN PAŞA (1478-1546)
Barbaros Hayreddin Paşa, Osmanlı Devletinin en ünlü Kaptan-ı Deryasıdır. XVI. yüzyılda Akdeniz’i Türk egemenliğine hediye etmiştir. Batılılar havuç rengine çalan kırmızı sakalından dolayı, ağabeyi Oruç’a verdikleri “Barbarossa” adını daha sonra Hızır için de kullandıklarından Barbaros diye tanınmış, Hayreddin lakabını ise kendisine Yavuz Sultan Selim takmıştır.Aynı zamanda İshak, Oruç , İlyas ve Hızır Reise Barbaros Kardeşler lakabı takılmıştır.
Midilli doğumlu Hızır Hayreddin Barbaros, ağabeyi Oruç ile Kuzey Afrika kıyılarında korsanlık yaparken ünü Akdeniz’e yayılmıştır. Barbaros kardeşler 1515’de Cezayir’i ele geçirerek, Cezayir Krallığını kurmuşlardır. Cezayir Kralı olarak devletin başına geçen Oruç Reis , 1518 yılında İspanyollar tarafından şehit edilmiştir.
Ağabeyi Oruç Reisin ölümü üzerine Cezayir Kralı olan Barbaros Hayreddin Paşa , İspanyollar ile savaşmaya devam etmiş ve kazandığı başarılar ile de şöhreti artmıştır. Barbaros Hayreddin, 1533 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından devlet hizmetine çağrılmış ve Osmanlı Donanması Kaptan-ı Deryalığı’ na atanmıştır.
Türk denizciliğine altın çağını yaşatan Barbaros Hayreddin Paşa, 1534 yılında başladığı görevinde on iki yıl süre ile çok büyük ve önemli seferler yapmış, birçok zafer kazanmıştır. Bunlar Tunus, Mayorka, Pulya, Korfu, Venedik Seferleri, Adalar Denizi ve Akdeniz Seferleri , Preveze Deniz Zaferi ve Nice Seferidir.
Barbaros Hayreddin Paşa çok sayıda denizci yetiştirmiştir , bunlardan en ünlüleri ise ; Turgut Reis, Salih Reis, Piri Reis, Murat Reis, Seydi Ali Reis ve Kılıç Ali Reis’tir.Barbaros Hayreddin Paşa 1546 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
ORUÇ REİS (1474 – 1518)
Midilli Adası’nda yaşayan Ebu Yusuf Nurullah Yakup ağanın dört oğlundan biri olan Oruç Reis , Hızır ve İlyas Reislerin ağabeyidir. Yunanca, Arapça, İtalyanca, İspanyolca ve Fransızca’yı öğrenip İlyas Reis ile beraber deniz ticareti yapmıştır. Bir sefer sırasında Rodos Şövalyalerine esir olmuş, Hızır Reisin yardımı ile esirlikten kurtulunca Memluk Sultanı Kansu Gavri’nin hizmetine girmiştir.
Mısır İnce Donanmasının başına getirilmiştir ancak bu donanma ile birlikte İskenderun Körfezinde Rodosluların saldırısına uğramıştır. Yavuz Sultan Selim’in ağabeyi Korkut’tun verdiği 18 oturaklı bir gemiyle korsanlığa başlamış ama bu gemi Rodoslular tarafından ele geçirilmiştir. Daha sonra Oruç Reis, İtalya kıyılarını 22 oturaklı gemi ile yağmalamıştır. 1512 yılında Yavuz Sultan Selim padişah olunca Anadolu kıyılarını bırakarak İskenderiye’ye gitmiş, daha sonra Cerbe Adası’nı kendisine merkez yapmıştır. Kardeşi Hızır Reis yani Barbaros Hayreddin Paşa burada kendisine katılmıştır. Burada yaptığı seferler ile İspanyol ve İtalyan gemilerini ele geçirmiş, 1513 yılında Barbaros kardeşler ismi bütün Akdeniz’e yayılmıştır.
İspanyol gemileri ile yaptığı bir çarpışma sırasında kaleden atılan toplarla kolundan yaralanmıştır ve kolu daha sonra kesilmiştir. Piri Reisin emrinde altı gemiyi İstanbul’a yollamıştır. Piri Reis, Yavuz Sultan Selim’e Oruç Reisin gönderdiği hediyeleri sunmuştur ve Yavuz Sultan Selim bunun karşılığında Oruç Reise elmas kabzalı iki kılıç, iki hilat ve iki gemi göndermiştir.
1515 yılında Cezayir şehri halkı kendilerini İspanyollardan kurtarması için Oruç Reise başvurmuş, Oruç Reis de Cezayirlilerin bu çağrısını kabul etmiştir. Kısa zamanda şehre hakim olup Cezayir’deki yönetimi düzenlemek için kardeşiyle işbölümü yapmıştır. Cezayir’in Doğu kısmının yönetimini Hızır Reis, batı kısmındakini de Oruç Reis üstüne almıştır ancak 1518 yılı Barbaros kardeşler için felaket yılı olmuştur. İspanyol gemilerinin Cezayir’i Oruç Reisten geri almak üzere yapılan savaşta önce kardeşi İshak İspanyollar tarafından öldürülmüş, daha sonra ise Oruç Reis yine İspanyollar ile yapılan bir savaşta hayatını kaybetmiştir.
İLYAS REİS
İlyas Reis , Barbaros Hayreddin Paşa ve Oruç Reis’in kardeşi ve Türk denizcisidir . Akdeniz, Mısır ve Kuzey Afrika kıyılarında dolaşmış, Rodos Adası civarında bir sefer esnasında çarpıştığı Rodos Şövalyeleri tarafından sopayla vurularak öldürülmüştür.
Kaynakçalar
GSÜ Denizcilik Kulübü . “Ünlü Denizcilerimiz “. Erişim : 04.09.2024
https://gsudenizcilikkulubu.wordpress.com/unlu-denizcilerimiz/
Wikipedia. ” Mesih Paşa ” . Erişim : 04.11.2024
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Mesih_Pa%C5%9Fa
Wikipedia . ” Güveği Sinan Paşa ” . Erişim : 09.11.2024
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCve%C4%9Fi_Sinan_Pa%C5%9Fa
Wikipedia. ” Hersekzade Ahmed Paşa ” . Erişim : 09.11.2024
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Hersekzade_Ahmed_Pa%C5%9Fa
Wikipedia. ” İlyas Paşa “. Erişim : 13.11.2024
