Alesta - Elif Bin İnsan, yapısı gereği hayatında yanlış bir şeyler yapmadıkça değişiklik yapamaz. Bu durum sektörler için de geçerli. Bizlerinde aktif rol almış olduğu Denizcilik sektöründe de bu durumun birçok örneğini görmekteyiz ve yapılan bu hatalar, kazalar vb. durumlardan dolayı doğan birçok sözleşme bulunmaktadır. Hadi gelin petrol sızıntısı ile ilgili bazı sözleşmeleri inceleyerek yazımıza kaldığımız yerden devam edelim.
PETROL SIZINTISI İLE İLGİLİ BAZI SÖZLEŞMELER
Petrol sızıntısı ile ilgili bazı sözleşmeler aşağıda sıralanmıştır:
Kısaltmalar ve Açıklamaları
CLC 69 – 1969 Tarihli Hukuki Sorumluluk Sözleşmesi
CLC 92 –1992 Tarihli Hukuki Sorumluluk Sözleşmesi
FUND 71 – 1971 Tarihli Fon Sözleşmesi
FUND 92 – 1992 Tarihli Fon Sözleşmesi
HNS – Zararların Tazmini ve Sorumluluğuna İlişkin 1996 Tarihli Uluslararası Sözleşmenin 2010 Protokolü
MARPOL – 1978 Protokolü ile Değişik, 1973 Tarihli Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme
OPA 90 – 1990 Tarihli Petrol Kirliliği Yasası
OPRC 90- 1990 Tarihli Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği ile İlgili Uluslararası Sözleşme
STOPIA – Küçük Tanker Malikleri Tazmin Anlaşması
TOPIA – Tanker Malikleri Tazmin Anlaşması
MARPOL
Petrol ile ilgili biz denizcilerin bilmesi gereken en önemli sözleşmelerden birisi MARPOL‘ dür (Şekil 1). Sözleşme MARPOL 73/78 olarak da bilinir. Türkçe karşılığı Denizlerin Gemilerden Kirlenmesini Önleme Uluslararası Sözleşmesi’dir (The International Convention for the Prevention of Pollution from Ships). 1890 yılları itibari ile denizlerde gemi kaynaklı kirliliğin yıl geçtikçe daha da arttığını gören IMO başta 1954 yılında OILPOL sözleşmesini imzalamış ama yeterli verimi alamayınca 1973 yılında MARPOL düzenlemiştir. MARPOL 73/78 denmesinin sebebi sözleşmenin 1978 yılında değiştirilmesidir. Sözleşmeyi kısaca özetlemek gerekirse MARPOL 6 adet Annex yani Ek’ ten oluşur:
- Ek I: Petrolden Oluşan Kirlenmenin Önlenmesi İçin Kurallar
- Ek II: Dökme Zehirli Sıvı Maddelerden Oluşan Kirlenmenin Kontrolü İçin Kurallar
- Ek III: Paketlenmiş Olarak Taşınan Zehirli Sıvı Maddelerden Oluşan Kirlenmenin Kontrolü İçin Kurallar
- Ek IV: Gemi Pis Sularından Oluşan Kirlenmenin Kontrolü İçin Kurallar
- Ek V: Gemilerden Atılan Çöplerden Kirlenmenin Önlenmesi İçin Kurallar
- Ek VI: Gemi Baca Gazlarından Kirlenmenin Önlenmesi İçin Kurallar
Konumuz petrol olduğu için biz de tabii ki bu ve gelecek yazımızda Ek I’ i inceleyeceğiz.
Petrol Sızıntısını Nasıl Önleyebiliriz?
MARPOL Ek 1’de tüm petrol bileşenli sıvıların nasıl boşaltılacağı ve nasıl önlemler alınabileceği yazılmıştır. Ayrıca Ek 1’de adı geçen her ekipman iyi çalışır durumda, kalibre edilmiş, bakımı yapılmış ve gemide bulunan yedek parçalarla işlevini devam ettirebilir olmalıdır.
MARPOL Ek 1’de geçen tüm gemi tiplerinde kullanılması gereken ekipmanlar:
- Yağ filtresi (Şekil 2),
- 15 ppm alarm sistemi (Şekil 3),
- Standart boşaltım bağlantısı.
MARPOL Ek 1’de geçen ayrıca tanker gemi tiplerinde kullanılması gereken ekipmanlar:
- Petrol / su arayüz detektörü (Şekil 4),
- Uygunsa ham petrol yıkama sistemi (Şekil 5),
- Petrol boşaltımı izleme ve kontrol sistemi (Şekil 6),
- Kargo ve balast pompalama, borulama ve boşaltma düzenlemeleri ve
- Makine dairesi / sintine tutma tankından slop tankına pompalama ve boru tesisatı düzenlemesi.
MARPOL Ek 1’de belirtilmiş Özel Alanlar (Şekil 7):
- Akdeniz,
- Baltık Denizi,
- Kızıl Deniz,
- Körfezler (Gulf) bölgesi,
- Aden Körfezi,
- Antartika Denizi,
- Kuzey Batı Avrupa Suları,
- Umman Denizi ve
- Güney Afrika Suları.
Marpol Ek I Regülasyon 4’e göre Petrol Boşaltımının Kontrolü
Bu regülasyona göre geminin makine dairesinde veya kargo alanlarında sızan veya meydana gelen petrol veya petrol karışımlarının oluşumunun boşaltımı, aşağıda belirtilen kriterle uyulmadığı sürece yasaklanmıştır:
Özel alanlar dışında seyir yapan 400 GT ( petrol tankerleri hariç) ve üzeri tüm gemiler, makine alanlarından petrol veya petrol karışımlarının oluşumunun boşaltılması aşağıdaki durumlarda izin verilir:
- Gemi rotasına devam edecekse,
- Gemi özel bir alan içinde değilse,
- Seyreltilmeden arıtılmış atık sudaki yağ ppm’i milyonda 15 parçayı geçmiyorsa,
- Kural 14’te temin edilmesi istenilen teçhizatlar düzgün çalışıyorsa,
- Pompa dairesi sintinesi haricinde,
- Taşıdığı petrol yük kalıntısı ile karışmamışsa ve
- Gemi en yakın kara parçasından en az 12 deniz mili kadar uzaktaysa.
Özel alanlar içerisinde seyir yapan 400 GT (petrol tankerleri hariç) ve üzeri tüm gemiler, makine alanlarından petrol veya petrol karışımlarının oluşumunun boşaltılması aşağıdaki durumlarda izin verilir:
- Gemi rotasına devam edecekse,
- Seyreltilmeden arıtılmış atık sudaki yağ ppm’i milyonda 15 parçayı geçmiyorsa,
- Pompa dairesi sintinesi haricinde,
- Taşıdığı petrol yük kalıntısı ile karışmamışsa ve
- Kural 14.7’de istenilen teçhizatlar düzgün çalışıyorsa.
Petrol tankerlerinin ((150 GT ve üzeri) Şekil 8) kargo alanlarından (kargo tankları, pompa odaları, makine alanları, kargo petrol kalıntısı ile karışmış sintine suları, vb.) boşaltım işlemi gemi aşağıdaki durumları sağlıyorsa izin verilir:
- Tanker gemisi özel alanlarda değilse,
- Tanker gemisi en yakın kara parçasından en az 50 deniz mili kadar uzaktaysa,
- Tanker gemisi rotasına devam edecekse,
- Yağ içeriğinin anlık boşaltım oranı, deniz mili başına 30 litreyi geçmiyorsa,
- Toplam denize boşaltma miktarı MARPOL öncesi tankerler (mevcut tankerler) için yükün toplam miktarının 1/15.000’ini, MARPOL sonrası tankerler (yeni tankerler) için 1/30.000’ini geçmiyorsa ve
- Petrol boşaltma izleme ve kontrol sistemleri mevcut ve çalışır durumdaysa.
Özel alanlarda 400 GT ve üzeri gemilerin (petrol tankerleri hariç) ve petrol tankerlerinin (150 GT ve üzeri) boşaltımı yasak olduğu halde bazı istisnai durumlarda da gemilerin boşaltım yapılmasına izin verilecektir. Bu durumlar:
- Geminin emniyetini sağlamak ve denizde can kurtarma amacıyla petrol veya petrollü karışımların denize boşaltılması,
- Kasıtlı durumlar hariç ve denize boşaltmayı önlemek veya en aza indirmek için gerekli bütün tedbirlerin alınması şartıyla geminin veya teçhizatın hasarı nedeniyle petrol veya petrollü karışımların denize boşaltılması ve
- İlgili kıyı devleti idaresinin onayı alınmak şartıyla kirlenme zararlarının asgariye indirilmesini sağlamak ve kirlilikle mücadele için birleşiminde petrol bulunan maddelerin denize boşaltılması.
MARPOL Ek 1 Kapsamında Sertifikalar, Planlar, ve Evrak İşleri
Uluslararası Petrol Kirliliği Önleme Sertifikası (IOPP)
MARPOL Ek 1 kapsamında gelen gemi teçhizat, sistem, teçhizat, makine vb.nin yönetmeliğe uygun olduğunu belirten ilk veya yenileme sörveyine yönelik Uluslararası Petrol Kirliliği Önleme Sertifikası (Şekil 9) verilmektedir. Bu sertifikanın geçerlilik yılı en fazla 5 yıldır. İdare, çeşitli koşullara bağlı olarak 5 yıldan daha az bir süre için sertifika vermeye karar verebilir. İdare veya onaylanmış kuruluş tarafından verilen bu sertifika gemi bayrak değiştirdiğinde geçerliliğini kaybeder. Eğer sertifikanın geçerliliği dolmuşsa ama gemi halen sefer halindeyse idare sertifikanın temin edilme süresini en fazla 3 ay daha uzatabilir.
Sertifikanın geçerliliği aşağıdaki koşullarda sona erebilir:
- Ekte belirtilen belirli bir süre içinde yapılmayan ilgili sörveylerin bulunması halinde,
- Sertifika onayı Ek 1’in gereklerine göre yapılmazsa ve
- Gemi bayrak devleti değişikliği yaparsa.
Yağ Kayıt Defteri (Oil Record Book)
Yağ kayıt defterleri (Şekil 10) 400 GT ve üzeri gemilerde (tanker tipi gemiler hariç) ve 150 GT ve üzeri tanker gemilerinde MARPOL Ek 1 kapsamında gemide taşınması gerekilen önemli belgelerden biridir.
Yağ kayıt defterindeki Bölüm 1, 400 GT ve üzeri gemilerde (tanker tipi gemiler hariç) kayıt tutulması için ayrılmıştır. 150 GT ve üzeri petrol tanker tipi gemilerde de Bölüm 1 ve Bölüm 2’de (kargo/balast operasyonları) kayıt tutma işlemi yapılmaktadır.
Yağ kayıt defteri aşağıdaki gerekli bilgileri içermektedir:
- Geminin ismi ve IMO numarası,
- Geminin gross tonajı,
- Armatörün bilgileri,
- Resmi numara ve
- Kullanım süresi.
Yağ Kayıt Defteri Bölüm 1
Petrol Kayıt Defteri Bölüm 1, tüm gemiler tarafından taşınmalı ve aşağıdaki kayıtları içermelidir:
- Yağ ve yağlı karışımları içeren tüm işlemler,
- Girilen tarihler, coğrafi konum, miktar, tank kimliği ve operasyon süresi,
- Akaryakıt tanklarının balastlanması ve temizlenmesi,
- Yağ yakıt tanklarından kirli balastın veya temizleme suyunun boşaltılması,
- Yağ kalıntılarının bertarafı (kirli motor yağı),
- Gemide makine dairesinde biriken sintine suyunun otomatik olmayan şekilde tahliyesi veya başka bir şekilde bertarafı,
- Makine alanlarında toplanan sintine suyunun otomatik tahliyesi veya aksi takdirde bertarafı (örneğin sintine suyunun slop tankına aktarılması),
- ODME (Oil Discharge Monitoring Equipment- Yağ Deşarj İzleme Ekipmanı) ve Kontrol Sistemi koşulları,
- Kazara veya diğer istisnai yağ tahliyesi,
- Yakıt ikmali veya LO kütlesi,
- Ek operasyonel prosedürler ve genel açıklamalar,
- Liman Eyaleti Otoritesi girişlerin kopyalarını alabilir ve istenirse kaptanın bunun gerçek bir kopya olduğunu belirtmesi gerekmektedir ve
- Yağ kayıt defterinin geçerlilik süresi son giriş tarihinden sonra 3 yıldır.
Petrol Kayıt Defteri Bölüm 2 (Petrol Tankerleri İçin)
Yağ kayıt defteri Bölüm 1’e ek olarak, 150GT ve üzeri petrol tanker gemisinin ayrıca kargo ve balast alanlarından petrolle ilgili faaliyetleri kaydeden Yağ Kayıt Defteri Bölüm 2’yi taşıması gerekmektedir. Aşağıdaki kayıtları içermelidir:
- Petrol kargosunun yüklenmesi ve boşaltılması,
- Yolculuk sırasında petrol kargosunun iç transferi,
- Kargo tanklarının temizliği,
- Ham Petrol Yıkama Sistemi (COW)
- Kargo tanklarının balast operasyonları,
- Ayrılmış Temiz Balast Tanklarının balast operasyonları (CBT),
- Kirli balastın boşaltılması,
- Temiz balastın kargo tanklarından boşaltımı,
- Ayrılmış temiz balast tanklarından balastın boşaltılması,
- Slop tanklarından denize su tahliyesi,
- ODME (Oil Discharge Monitoring Equipment (Yağ Deşarj İzleme Ekipmanı)) ve Kontrol Sistemi’nin durumu,
- Kazara veya diğer istisnai yağ boşaltımı,
- Ek operasyonel prosedürler ve genel açıklamalar,
- Balast suyunun yüklenmesi (Belirli ticaret alanlarında çalışan tankerler için),
- Gemideki balast suyunun yeri ve
- Atık kabul tesislerine deşarj edilen balast suyu.
